Ægir - 01.05.1950, Blaðsíða 7

Æ G I R
85
Sums staðar er notasta við gömul þurrk-
hús, endurbætt, en víðast verður að byggja
ný, enda að ýmsu leyti um nýja tækni
að ræða.
Ekki er enn hægt að sjá fyrir um það,
hversu mikið verður unnt að verka af salt-
fiski af þessa árs framleiðslu, þar sem
nokkur óvissa er ríkjandi um það, hversu
mörg þurrkhús taka til starfa í tæka tíð.
Allt útlit er fyrir, að á þessu ári nái saltfisk-
framleiðslan 40 000 smál. eða um það bil
fvöfalt meira en á fyrra ári, og meira en
nokkru sinni eftir styrjöldina, en mest hef-
ur hún orðið á því tímabili, tæplega 30 þús.
sniál. árið 1947. Eins og nú horfir um sölu
n óverlcuðum saltfiski, er ekki fjarri lagi
að ætla, að selja megi allt að 25 þús. smál.
af honum og yrði þá að verka allt að 15
þús. smáh, sem mundi samsvara nær 9000
smál. af fullverkuðum fiski. Verður þó að
telja vafasamt, að unnt verði að ljúka svo
niikilli þurrfiskframleiðslu á þessu ári. Ef
unnt verður að halda áfram þurrkhúsbygg-
■ngum eftir því sem þörf gerist, er ekki
í ráleitt að hugsa sér þurrfiskframleiðslu,
ei' næmi árlega 30 þús. smál. Hefði það
a- m. k. ekki þótt ýkjamikið á tímabilinu
^yrir styrjöldina, þegar útflutningur á
verkuðum fiski komst yfir 60 þús. smál.
a einu ári. Jafnframt mundi að sjálfsögðu
l|tflutningur óverkaðs saltfisks minnka
stórlega.
Samanborið við þá gífurlegu eyðilegg-
Jngu verðmæta, sem flestar ófriðarþjóðanna
urðu að þola, mun óhætt að segja, að við
íslendingar höfum komizt lítt skaddaðir út
Ur ófriðnum. Á meðan aðrar þjóðir, og þar
a meðal helztu samkeppnisþjóðir okkar á
sviði fiskveiðanna eyddu allri orku sinni
i styrjaldarreksturinn, gátum við haldið á-
ham að einbeita okkur að rekstri atvinnu-
vega okkar á friðsaman hátt. Vegna hinna
niiklu þarfa styrjaldarþjóðanna fyrir mat-
væli og einkum eggjahvíturík matvæli voru
lítil vandkvæði á því að selja allt það, sem
við gátum framleitt og ekki var neytt í
landinu sjálfu. Ein afleiðingin af þessu var
stóraukin framleiðsla og í öðru lagi ger-
breyting á framleiðsluháttum í ýmsum
greinum frá því, sem verið hafði fyrir
styrjöldina. Að styrjöldinni lokinni gátum
við enn um stund haldið áfram á þessari
hraut vegna þess, hversu eftirspurnin eftir
matvælum var gífurlega mikil, en matvæla-
framleiðsla styrjaldarþjóðanna hafði gold-
ið feikilegt afhroð vegna stríðsins og hlaut
að taka nokkurn tíma áður en það tjón
yrði bætt. Verðlag á aðalframleiðsluvörum
okkar fór einnig hækkandi að lokinni styrj-
öldinni. Þessi þróun villti mönnum nokkuð
sýn fyrst í stað og er eins og menn eigi
nú erfitt með að átta sig á þvi, að ekki
sé enn auðvelt að selja nær ótakmarkað
magn á háu verði.
Samkeppnin á mörkuðunum.
Fyrir styrjöldina áttum við í harðri sam-
keppni um sölu á flestum framleiðsluvör-
um okkar. Gætti þar hvort tveggja sam-
keppni frá sams konar vörum annarra
þjóða og ekki sízt var um að ræða sam-
keppni skyldra vörutegunda, sem gátu að
einhverju eða öllu leyti komið í stað þeirra
afurða, sem við framleiddum til útflutnings.
Það þurfti því ekki að koma svo mjög
á óvart að gæta færi slíkrar samkeppni á
nýjan leik, þegar frá liði styrjöldinni og
iramleiðslan í heiminum færi aftur að fær-
ast í hið fyrra horf.
Nú er þessi samkeppni orðin mjög á-
þreifanleg og ekki von til þess, að við get-
um selt framleiðslu okkar, nema við stönd-
umst framleiðsluna, bæði að því er snertir
gæði og verð afurðanna. En til þess að svo
megi verða, var m. a. óhjákvæmilegt að
lækka gengið til þess á þann hátt að hækka
verð útflutningsafurðanna í krónum, og
vega þannig á móti hinum geysilega háa
framleiðslukostnaði, en jafnframt að gera
framleiðendum útflutningsafurðanna kleift
að selja vörur sínar á samkeppnisfæru
verði, því það eitt er víst, að enginn kaupir
af okkur vörur, meðan unnt er að fá ann-
ars staðar frá sambærilegar vörur að gæð-
um við lægra verði.