Ægir - 01.05.1950, Blaðsíða 8

86
Æ G I R
En það eitt út af fyrir sig er ekki nægi-
legt, einkum og sér í lagi, ef litið er á það,
að verðlag fer nú lækkandi á öllum fram-
leiðsluvörum okkar. Að sjálfsögðu á það
alltaf að vera fyrst og síðast í framleiðsl-
unni, auk fyllstu vöruvöndunar, að gæta
hins ýtrasta sparnaðar og leita ávallt þeirra
leiða, sem gera framleiðsluna sem ódýr-
asta. Einhver mun e. t. v. segja, að þetta sé
svo sjálfsagður hlutur, að ekki þurfi um
það að tala. — Væri betur að svo reynd-
ist. En hér eiguin við íslendingar áreiðan-
lega mikið ólært, og er ég hræddur um,
að ábyrgðarfyrirkomulagið, sem í gildi hef-
ur verið á fjórða ár, hafi ekki bætt fyrir í
þessu efni. Þetta atriði er eitt hinna þýð-
ingarmestu í sambandi við það, hvort geng-
islækkunin verður útflutningsframleiðsl-
unni til þess framgangs, sem til er ætlast,
og það er að því leyti athyglisvert, að
landsmenn geta mestu ráðið um það sjálfir
hvort svo verður, bæði með þvi að stilla i
hóf öllum kröfum á hendur utflutnings-
framleiðslunni, er beint eða óbeint leiða
til hækkandi framleiðslukostnaðar sem og
að leita allra þeirra ráða, er duga mættu
til að lækka framleiðslukostnaðinn.
Á því, hvort íslendingar standast þessa
prófraun, veltur e. t. v. meira en á nokkru
öðru, hvort þeirra bíður fjárhagslegt öng-
þveiti, eða velgengni byggð á blómlegu at-
vinnulífi.
Ólafur Thors:
Síldarlýsissalan í ár.
Um páskaleytið dvaldist Ólafur Thors
atvinnumálaráðherra í Bretlandi til þess að
vinna þar að sölu ísl. sjávarafurða. Þegar
hann kom heim, flutti hann skýrslu um
ferð sina í útvarp. Taldi hann milda örð-
ugleika á sölu freðfisks og ísfisks, en sölu-
horfur sallfisks taldi hann hins vegar
sæmilegar, ekki sizt, ef unnt reyndist að
koma upp þurrkhúsum nægilega skjótt,
svo að hægt væri að fullverka verulegan
hluta af saltfiskinum. Um sölu sildarlýsis
fórust honum svo orð:
„Svo sem kunnugt er hefur brezka stjórn-
in að undanförnu keypt allmikið af síldar-
lýsi frá íslandi. Skilmálar hafa verið ís-
lendingum mjög hagkvæmir, einkum þó á
árunum 1948 og 1949. Að dómi ríkisstjórn-
ar íslands var mjög mikilsvert að ná svip-
uðum skilmálum. Var talið sennilegt, að
það mætti takast, en hins vegar bentu lílcur
til, að erfitt yrði að ná aðgengilegu verði.
Taldi því ríkissjórnin nauðsynlegt að ég
færi til London til þess að ræða þessi mál
við brezku ríkisstjórnina. Málalok urðu
þau, að íslendingar náðu að þessu sinni
eigi að eins sömu skilmálum og fyrr, held-
ur allmildu betri, og einnig eftir atvikum
hagstæðu verði.
íslendingar skuldbinda sig til þess að
selja Bretum 40% af síldarlýsisframleiðslu
sumarvertíðarinnar, þó aldrei meira en
12 000 tonn. Bretar eru hins vegar skuld-
hundnir til þess að kaupa allt að 50 000
tonnum, ef íslendingar óska þess. Verði
sæmileg veiði geta íslendingar þannig selt
öðrum mest af lýsinu, ef verðið hækkar,
en afhent Bretum það, ef verðið fellur.
Hagstætt verð.
Varðandi verðið varð samkomulag um
f 80 fyrir tonnið fiátt um borð á íslandi.
Er það sama verð, eins og Bretar hafa
greitt Norðmönnum fyrir hvallýsi komið
til Bretlands. En af Breta hálfu var því
haldið fram, að eðlilegur verðmunur, ann-
ars vegar vegna gæða en hins vegar vegna
farmgjalda, væri £• 7 á tonnið, og er þá ekki
liöfð hliðsjón af því, að i Bretlandi er 10%
innflutningstollur á síldarlýsi, en enginn
innflutningstollur á hvallýsi. Má hiklaust
fullyrða, að brezka stjórnin og þeir ern-
bættismenn, sem með samninga fóru af
liennar hendi, hafi gengið svo langt til
samkomulags við íslendinga, sem þeim
var auðið.
Þá féllust Bretar að þessu sinni á alveg
ný fríðindi íslendingum til handa, þau, að