Ægir - 01.08.1950, Blaðsíða 34

160
Æ G I R
2. mynd. Til vinstri sést fimmtán metra svið valið
eftir mœlivísinum. Til luegri sýnir slcífan stóra
fiska að ofan, en smœrri fisk neðar.
„Fischlupe“ og nota Norðmenn einnig lieiti
það (Fiske-lupa). Vel mætti nefna það
fisksjá á íslenzku og verður svo gert hér
íneðan ekki bólar á betra heiti. Það, sem
hér verður sagt um tæki þelta, er tekið úr
tveim norslcum hlöðum, „Norges Handels
og Sjöfartstidende" og „Fiskaren“.
Fyrirtæki það, sem framleiðir fisksjána,
heitir Elictric Acustic og hefur bækistöð
sína í Kiel. Sá heitir Bolzmann, sem hug-
myndina á og smiðað hefur tækið, en þrír
áratugir eru liðnir síðan byrjað var að
vinna að því. Loks í fyrra var svo komið,
að það var reynt á Bjarnareyjarmiðum. Gaf
sú tilraun það góða raun, að sextíu fiski-
skip þýzk liafa nú fengið fisksjá. Þá hefur
það verið sett í norslta rannsóknarskipið
„Johan Hjort“ og verður á næstunni sett í
sænska rannsóknarskipið „Eystrasalt".
Einnig var þess vart, þá er finnski síld-
veiðileiðangurinn kom við í Bergen á leið
lil íslands, að einhver af skipunum voru
liúin fisksjá. Þess er og getið, að Hollend-
ingar, Brazilíumenn og Suður-Afríkumenn
vilji kaupa tæki þetta.
Mismunurinn á fisksjá og venjulegum
bergmálsdýptarmæli er fólginn i því, að
hægt er að sjá hvað í sjónum er á 15 metra
svæði allt niður í 600 metra dýpi. í nokk-
urs konar rafmagnsauga (glerskífu), sem
er á tækinu, kemur fram mynd af því, sem
sjáanlegt er á hinu afmarkaða svæði og á
ákveðnu dýpi, án þess að hún truflist af
því, sem er grynnra eða dýpra í sjónum.
Myndin lielzt stöðugt svo lengi sem fiskur-
inn eða hvað annað sem um er að ræða,
er í mátulegri sjónvídd. Og er myndbirting
fisksjárinnar að því leyli frábrugðin ritun
dýptarmælisins. Með sérstökum hreyfi-
hnúð er liægl að stækka myndina í raf-
magnsauganu og miða hana við tídeildan
inælistiga. Talið er, að eflir nokkra æfingu
mcgi með þessum hætti gera sér sæmilega
grein fyrir af livaða stærð fiskurinn er.
Myndirnar koma fram á skífunni sem lá-
rétt samsvarandi strik um lóðréttan öxul.
Sjáist ])élt og lílt sundurgreinandi strika-
röð neðarlega um öxulinn, en gildari sund-
urgreinandi strikaröð ofar, er um að ræða
tvær torfur, síldartorfu neðar, en þorsk-
torfu yfir henni. Þeim mun stærri sem fisk-
urinn er, þeim mun gildari verða strikin.
Fisksjáin er sögð svo nákvæm, að liægt
sé að greina í henni 5 cm stóran fisk, er sé
30 c.m frá hotni á 600 metra dýpi. Fiski-
menn telja sig liafa markað í fisksjánni
lireyfingar við botn, sem þeir álíta að sé
koli. Segjast þeir oft Iiafa kastað fyrir kola
eftir víshendingu fisksjárinnar og aflað vel.
Mikill kostur þykir það við fisksjána, að
hægt skuli vera að sjá í lienni einstaka fisk,
því að oft renni þeir fyrir fisktorfum og
geli skipið þa fært sig að torfunni. Með
serstakri aðferð er liægt að sjá með hvaö
3. mynd. Lóðað er á 100 m dýpi og fisktorfa finnst
í miðjum sjó. Hún er þá einangruð og aðeins skoð-
að 15 m svæði á Ó0—55 m dýpi til þess að glöggva
sig betur á horfunni. Á síðustu mgndinni er lóð-
unin frá 285—300 og cr þá við botn, svo sem stóru •
Ijósblikin neðst sýna.