Ægir - 01.08.1950, Blaðsíða 48

174
Æ G I R
Tegundir dýragróðurs á skipuin.
Margar tegundir sjávardýra festa
sig við skipið, helzt þar sem
lílillar birlu gœli.
í síðustu styrjöld og eftir að henni lauk
hefur miltið verið skrifað um svo nefnt
„plastic" gróðurvarnarefni, sem haldið hef-
ur verið mikið á lofti sem nýrri þróun að
því er snertir vörn á botni skipa. En það ein-
asta, sem nýtt er við þessa gróðurvörn, er
nafnið „plastic", því að hún er algerlega
sama hlandan, sem myndar þykkari máln-
ingarhúð á hina ábornu fleti, og þar af leið-
andi meira eitur á hverja flatareind en
venjulegur gróðurvarnarfarvi.
Fáir vita, að þess konar botnfarvi hefur
verið á hoðstótum bœði hér og erlendis síð-
an fyrir styrjöldina 1914—1918, en vegna
hins háa verðs hefur notkunin takmarkast
við það, sem þurft hefur til sérstakra her-
slcipa eða skemmtiskipa, sem legið hefa
fyrir akkerum mun tengri tíma en verzl-
unarskip, og að sjálfsögðu þurfa haldbetri
gróðurvarnarfarva til að halda hreinum
botni.
Þegar gróðurvarnarfarvinn kemur í sjó-
inn, teysist eitrið smátt og smátt upp úr
farvalaginu, vegna lítils háttar núnings,
sem verður af sjónum við skipsbotninn. Á
þennan hátt verður þetta eins konar varnar-
lag á neðansjávarfleti skipsins.
Sjávargróður í sinni upprunalegu mynd,
áður en hann festir sig við neðansjávar
hluti, er örsmáar líframar verur, sem synda
um sjóinn, þar til þær finna hæfilegan
verustað. Það er á þessu stigi, sem þarf að
ráðast á þær og varna þeim að tengja sig
fastar við botn skipsins. Nái þessar lífrænu
verur að festa sig við, breyta þær strax um
tilverustig og eiturmagn það, sem til er í
farvanum, megnar ekki að hafa áhrif á þær,
vegna þess að þær geta þá aflað sér fæðunn-
ar utan við varnarlagið.
Gróðurvarnarfarvi er gerður til þess að
verka, eins og að ofan greinir, með aðstoð
núningsmótstöðu skipsbolsins við sjóinn —
þ. e. a. s. á meðan skipið siglir venjulega
för. En svo, ef skipinu er lagt upp i lengri
tíma, hverfur núningsmótstaðan við sjóinn
að mestu leyti og upplausn eitursins minnk-
ar. Þetta er ástæðan fyrir því, að á skip,
sem lagt er upp, eða að þeim er lagt fyrir
akkeri, safnast gróður, þrátt fyrir það þótt
borinn sé á þau venjulegur góður gróður-
varnarfarvi.
Eitur það, sem venjulega er notað í
gróðurvarnarfarva, er eir og kvikasilfur í
ýmsu formi, og á síðari árum hefur sérstakt
lífrænt eitur verið notað með góðum á-
rangri. Það hefur nú verið útskýrt, hvernig
gróðurvarnarfarvinn verkar með hægfara
upplausn eitursins, að því loknu hættir
farvinn að ná tilætluðum notum. Þegar
skip er komið í þurrkví, sýnir það sig oft,
að botnfarvinn er óskertur, en orðinn upp-
leystur, laus fyrir og ónýtur. Skipið þarf
að i'á nýjan áburð eins og að framan er
sagt.
Að svo komnu kemur það alltof oft fyrir,
að gróðurvarnarfarvinn eingöngu er notað-
ur á botn skipsins eftir að hreinsunin hefur
farið fram. Við það að bera farvann á þess-
ar lausu leifar gamla botnfarvans dregur
hann að sjálfsögðu nokkuð af honum til