Ægir - 01.04.1977, Blaðsíða 10

Deilt um Rockall
Kletturinn Rockall, sem liggur um 170 sjó-
mílur vestur af Suðureyjum, hefur verið all-
mikið í fréttum undanfarið. Bretar lýstu yfir
eignarhaldi á klettinum á árinu 1955 og var
það látið óátalið af flestum, þar til umræður
hófust fyrir alvöru um 200 mílna efnahags-
lögsögu strandríkja. Bæði Danir (vegna Fær-
eyinga) og írar hafa véfengt rétt Breta. Einn-
ig er sú skoðun nokkuð almenn á Hafréttar-
ráðstefnunni, að óbyggður klettur eða sker
langt úti í hafi, eigi ekki að öðlast sérstaka
efnahagslögsögu.
Sú þjóð, er fengi viðurkenndan slíkan rétt
á Rockall, mundi hljóta um 80 þús. fermílna
hafsvæði í sinn hlut.
Ástæðan til þess áhuga, er þjóðir nú sýna
þessari klettaey, stafar einkum af náttúruauð-
lindum, er þar kunna að finnast, bæði fiski,
en ekki síður oiíu og málmum.
Fiskveiðar við Rockall eiga sér alllangan
aldur, þótt ekki væru þær umtalsverðar fyrr
en á allra síðustu árum. Á árunum fyrir 1960
var heildarafiinn við eyjuna oftast um 2—4
þús. lestir á ári. Á árunum 1960—1970 jókst
sókn og afli nokkuð, reyndist árlega almennt
6—10 þús. lestir. Aflinn var þá aðallega ufsi,
langa og nokkur ýsa, svo og lýsingur. Á þess-
um árum voru það einkum Frakkar og Skotar,
er þarna stunduðu fiskveiðar.
Á árinu 1971 koma Rússar og Spánverjar
til sögunnar og á árinu 1972 jókst aflinn við
eyjarnar verulega. Færeyingar komast fyrst
á blað með afla við Rockall á árinu 1973.
Á árunum 1974 og 1975 vex aflinn gífur-
lega og var sem hér segir, skipt á þjóðir:
m- 1974 1975
lestir lestir
Færeyjar 2.205 609
Frakkland 6.873
Noregur 193 1.138
Bretland (Engl. og Wales) 34
Skotland 720 1.159
Sovétríkin 50.161 50.120
60.152 53.060
Aflinn var að mestu leyti ýsa, t.d. veiddu
Rússar um 50 þús. lestir af þeim fiski hvort
árið um sig.
Afli Frakka á árinu 1975 er ekki fyrirliggj-
andi. Sennilega hafa þeir veitt 6—7 þús. lestir.
Guðmundur Gunnarsson:
Tveggja báta flotvarpa
til kolmunnaveiða
/ f ramhaldi greinar eftir Magna Kristjánsso%
skipstjóra er birtist í ó. tbl. Ægis um ferð
hans og Guðmundar Gunnarssonar netagerðar-
meistara til að kynnasta útbúnaði Dana við
veiðar á kolmunna í flotvörpu, hefur Guðmund-
ur gert meðfylgjandi teikningu af tveggia
báta flotvörpu og skrifaði eftirfarandi skýr-
ingar með henni.
Ritstj.
Þessi tegund af flotvörpu er almennt notuð
í Danmörku, þar sem tveir bátar eru um eina
vörpu. Þessi varpa var fyrst sett upp og reynd
árið 1947 af Robert Larsen netagerðarmeist'
ara í Skagen. Þessi flotvarpa er að því leyti
frábrugðin þeim flotvörpum sem eru í notkun
hér við land að öll f jögur byrðin eru af sömu
stærð, vængir eru skornir þannig að þeir eru
skornir á upptöku og leggjum sem gefur 25—'
35 % lengri línu en lengd vængsins. Annar
hluti í belg er úr helmingi stærri möskva sern
auðveldar gegnumstreymið í vörpunni þar sern
flatarmál vörpunnar er mest. Pokinn er sér-
staklega styrktur, þar sem kolmunninn þenst
út, vegna þrýstingsmismunar, ef hann veiðist
á miklu dýpi.
Til marks um styrkleika og fyrirferð ma
geta þess að pokinn er um 1200 kg á þyngd-
Þenslugjarðir eru settar á pokann með tveggj3
metra millibili og eru 10 metra langar og not-
að í þær 32 mm nylon tóg. Stertur er frá væng'
enda aftur að pokabyrjun og annar stertuf
þar frá aftur á pokaenda. Samsetning á byrð'
um er nokkuð flókin vegna mismunandi
möskvastærða og væri æskilegt að því yrð*
breytt þannig að samsetning belghlutanna
yrði auðveldari, t.d. að einn belghluti byrjaði
á 800 mm möskva annar hluti á 400 mh1
möskva og svo framvegis, sem mundi auð-
velda mjög alla samsetningu á vörpunni bæð*
fyrir sjómenn og netagerðarmenn.
108 — Æ GI R