Ægir - 01.01.1980, Blaðsíða 21

þjóðinni, sem virðast gjörsamlega hafa tapað glór-
unni um það mikilvægi er sjávarútvegurinn hefur
verið í efnahagslegu tilliti og jafnframt um þá stór-
kostlegu framtíðarmöguleika, sem fólgnir eru í
sjávarútveginum.
í þessu sambandi kemur upp í huga minn saga,
er ég heyrði fyrir stuttu. „Fyrir tveimur áratugum
var haldinn á Suðurnesjum fundur að tilhlutan
sjómanna og útvegsmanna. Til fundarins buðu þeir
þálifandi stjórnmálaskörungi, sem jafnframt var
ráðherra um þær mundir. í máli fundarmanna
kom fram nokkur ásökun í garð þáverandi ríkis-
stjórnar um ýmis málefni varðandi sjávarútveginn.
Stjórnmálamaðurinn svaraði ásökunum þessum
með örfáum orðum, eitthvað á þessa leið: „Víst
er um það, að við stjórnmálamenn sinnum ekki
ykkar málum af nægilegri kostgæfni, - en ég segi
bara Guð almáttugur hjálpi ykkur þegar sérfræð-
ingarnir fara að stjórna ykkar málum.“
Það er einmitt þetta atriði, sem sjávarútvegs-
menn verða að skilja að er einn höfuðvandinn,
sem steðjar að atvinnugreininni.
Það er því mikilsvert að allt sjávarútvegsfólk
um þessar mundir snúist til sameiginlegra átaka
um að kveða niður þau öfl og þá óheillaþróun,
sem hér hefur átt sér stað. Sem dæmi um það sem
ég hef nú sagt, vil ég benda á nýjasta uppátæki
helstu efnahagssérfræðinga þjóðarinnar, semersvo-
nefnd Iðnþróunaráætlun. Þessi áætlun er nú þegar
farin að skjóta rótum í hugum valdhafanna ef
marka má viðbrögð þeirra, ásamt viðbrögðum
helstu ráðamanna í fjármálastofnunum þjóðar-
innar. í áætlun þessari er gengið út frá því að
fiskiðnaðurinn taki ekki við meiri mannafla en átt
hefur sér stað. Allir sem eitthvað þekkja til þessara
mála vita að hér er um að ræða blekkingu, því sú
staðreynd liggur ljós fyrir að á síðustu árum hefur
fiskiðnaðinn vantað um 1000 manns til starfa.
Má í því sambandi m.a. benda á hið erlenda vinnu-
afl sem verið hefur í fiskiðnaðinum um nokkurt
skeið. Þessi blekking er sínu alvarlegri fyrir þá
sök að í engu er minnst á þann mannaflaskort,
sem átt hefur sér stað og mun aukast að miklum
mun vegna framþróunar í fiskiðnaðinum, sem fyrir-
sjáanlegur er næsta áratuginn. Þar að auki má ætla
að friðunarráðstafanir í fiskveiðunum muni á næstu
ánim skila sér í mikilli aflaaukningu og þá er engin
goðgá að ætla að fiskiðnaðurinn geti á næsta
áratug tekið við mannafla sem nemur 5-6.000
manns. Af þessu má ljóst vera hve gífurlegt atriði
Það er að ráðamenn láti ekki blekkjast í þessu
máli, því ef svo fer munu aðgerðir stjórnvalda leiða
tii þess að algjört hrun mun verða í sjávarútveg-
inum - og þá held ég að væri ekki síst ástæða til
að biðja Guð almáttugan að koma íbúum sjávar-
byggðanna í landinu til hjálpar.
Eins og fiskimálastjóri sagði hér í gær, hefur ekki
þótt við hæfi að fara mörgum orðum urn aðrar
atvinnugreinar en fiskveiðarnar á Fiskiþingum.
Ég vil leyfa mér að brjóta þessa reglu lítillega.
Fyrir tveimur árum stóð svonefnt iðnkynningar ár.
Þá fengu forkólfar Félags íslenskra iðnrekenda
nokkra tugi milljóna úr ríkissjóði til að reka
áróður með þjóðinni, til eflingar atvinnugrein
sinni. Svo langt gengu þeir í þessu að þeir hófu
lævísan áróður gegn sjávarútveginum, sem m.a.
birtist í því að formaður samtaka þeirra hóf
sérstaka kröfugerð um það að iðnaðurinn fengi að
búa við sömu aðstöðu og sjávarútvegurinn og hann
sagði: „Við biðjum ekki um forréttindi heldur
einungis jafna aðstöðu við sjávarútveginn".
Þetta þótti fólki ekki nein óeðlileg ósk, en það
furðulegasta gerðist að manninum hélst þetta uppi
um nær tveggja ára skeið án þess að hann gerði
minnstu tilraun til að sýna fram á í hverju þessi
mismunur var fólginn. Það var ekki fyrr en í árs-
byrjun að farið var að tína eitt og eitt atriði fram,
sem átti að sýna þennan mismun, og þá þótti fólki
heldur lágt risið á málflutningnum. Eitt helsta
atriðið, sem tínt var til, var að sjómenn hefðu
skattfríðindi en iðnverkafólk ekki. I skattlagn-
ingarsögu þjóðarinnar gegnum aldirnar kemur
margt eftirtektarvert fram sem sýnir að íslenskir
fiskimenn voru um margra alda skeið skattlagðir
umfram aðra, og sem dæmi um það má nefna að
fiskimannastéttin ein var um þriggja alda skeið
skattlögð til þess að bera uppi allt spítalahald
landsmanna. Það er kannske þetta sem vakir fyrir
iðnrekendaforkólfunum þegar þeir öfundast yfir
lítillegum skattfríðindum sjómanna í dag, og tala
svo mjög um nauðsyn auðlindaskatts á útveginm
Ágæti forseti og góðir Fiskiþingsfulltrúar. Ég
býst við að ykkur finnist þessi ræða mín fara eftir
nokkuð sérstökum farvegi með tilliti til að hér skyldi
flutt framsaga um stjórn fiskveiða. í því sambandi
vek ég athygli á því að í ágætri skýrslu fiskimála-
stjóra er hann flutti hér í gær, eru þessum málum
gerð svo góð skil að sú nefnd sem fjalla á um málið
getur ekki fengið betra veganesti, ef svo má að orði
komast.
En hvað er ég þá að reyna að segja, - eg er ein-
faldlega að segja að ef ekki verða settar niður
ÆGIR — 9