Ægir - 01.06.1982, Side 31

Utan sic'Pta var hærra a árinu 1981 en á árinu
lQ Olíugjald var lækkað úr 5% í 2,5°/o í mars
1980
ea síðan hækkað á ný í 7,5% í október sama
r e8 hélst það síðan óbreytt til ársloka 1981.
v Aðmeðaltali var olíugjaldið 4,2% ofan á skipta-
u6r arið 1980 en var 7,5% allt árið 1981. Af þess-
sk' SÖfcum hækkaði hlutur útgerðar meira en
'Ptaverð og heildarverð eða um rúmlega 54%.
e^e stu hostnaðarliðir hafa líklega hækkað svipað
hcg ^eJður minna. Verð á gasolíu var um 48%
rú * f^rra en árið áður en verð á svartolíu var
e®a ^0% hærra. Meðalolíukostnaður flotans
ga hækkað um 55%. Laun hækkuðu um
hffur likle
hef 6^a °® erienciur kostnaður annar en olía
gUr Hklega hækkað um 45—50%.
afk m*væmt framangreindum áætlunum hefði
fr. °ma útgerðar átt að batna nokkuð á síðasta ári
um þ Sem Var artð 1^^®> ef tíl viii um 2% af tekj-
fisk' etta á einkum við um bátaflotann, þar sem
Ujgx^^^hækkun hjá bátum var nokkuð yfir
ársh • 1 ve8na ýmissa breytinga, er gerðar voru í
kas/rtun 1981 á verð- og gæðahlutföllum og
afia uU.Pf)^ðt °8 leiddu til meiri verðhækkana á
til. ata en togara. Þessar breytingar voru gerðar
vinns^S &ð ^afna nohhttð mismunandi afkomu fisk-
fiski Ugreina með því að hækka sérstaklega verð á
skre-em einkum fer í söltun og þó aðallega í
sem <•’ úraga þannig úr verðhækkun á fiski,
msferifrystingu.
leudrSlðasta arr var minna af afia Inndað beint i er-
htekk ^öfn en árið áður og verð á þessum afla
hltdað * mUn mmna 1 krónum en verð á afla, sem
hessurn Cr mnanlan<ls> eóa aðeins um 25%. Af
grej . söicum varð tekjuaukningin minni en ofan-
koiu^ ^ tÖfur um hækkun fiskverðs benda til. Af-
fyrra utSerðar hefur því líklega ekki verið betri í
aranaen ar'ó á undan. Þetta á einkum við um tog-
e" tek' en ahl eriendis vegur þyngra í tekjum þeirra
staerriJUm batanna> °8 á þetta sérstaklega við um
beSS) aA°garana- Afar lausleg áætlun bendir til
heldur , afh°ma báta (án loðnubáta) hafi verið
ráð fySj arr'' fyrra en árið áður, en þá er ekki gert
hafj haiH-A að hostnaðarþróun undanfarinna ára
veruie lð áfram þannig, að kostnaður hafi aukist
hefur ^a Umfram verðhækkun. Afkoma togaranna
árið aA lnn t’óginn líklega verið lakari í fyrra en
fí^rma hausieS áætlun sýnir, að verg hlutdeild
Vert lak nS ^afl Verið 11*^° af tekjum og er það tals-
erfitt erra en meðaital áranna 1975 til 1980. Afar
r að áætla fjármagnskostnaðinn, þar sem
hann er mjög mismunandi eftir skipum. Þó má
ætla, að halli á heildarreikningum minni togar-
anna hafi verið 8—10% á síðasta ári og mun meiri
hjá stærri togurunum. Hér er um uggvænlega þró-
un að ræða, þegar litið er til þess að afli minni tog-
aranna á hvern úthaldsdag var 32% meiri i fyrra en
á árinu 1977. Með þeim veiðitakmörkunum, sem
nú eru nauðsynlegar vegna sóknargetu flotans,
virðist nánast ógerningur að skapa útgerðinni við-
unandi rekstrarafkomu. Það verður ekki fyrr en
betra jafnvægi er komið á milli afrakstrargetu
helstu fiskstofna og sóknargetu flotans. Hrun
loðnustofnsins gerir hér enn erfiðara um vik en
ella, þar sem stór hluti loðnuskipa mun sækja í
aðrar veiðar, sem aftur kemur niður á þeim flota,
sem þar er fyrir.
Áætlanir um stöðu botnfiskveiða i upphafi
þessa árs, eftir fiskverðshækkun um áramót, gáfu
til kynna um 2% rekstrarhalla á minni togurum og
4% halla á bátum og stærri togurum. Þessar tölur
sýna hins vegar ekki afkomuna á vetrarvertíðinni,
þar sem í þeim hefur ekki verið tekið tillit til áhrifa
gengislækkunarinnar í janúar á gjöld. Olíuverð
hækkaði fljótlega í janúar og verð á ýmsum öðrum
aðföngum hefur hækkað siðan. Þessi kostnaðar-
auki nemur líklega 4—5% af tekjum og kemur
fram á tiltölulega skömmum tíma. Þannig er til
dæmis rekstrarhalli minni togaranna nær því að
vera 6—7%, miðað við sama afla og í fyrra, eða
svipaður og hann hefur verið að meðaltali síðustu
fimm til sex árin.
2. Fiskverðsákvarðanir ársins 1981
Svo sem fram kom í yfirliti yfir útgerð 1980,
versnaði hagur fiskveiðanna verulega á síðari hluta
ársins 1980. Ástæðurnar má fyrst og fremst rekja
til eftirfarandi atriða:
1. Olía hækkaði í verði um 35% á síðari helm-
ingi ársins.
2. Launataxtar hækkuðu verulega á síðari
helming ársins vegna vísitöluhækkana og
kjarasamningar í nóvember höfðu einnig
mikla útgjaldaaukningu í för með sér.
3. Gengi ísl. kr. lækkaði mjög mikið á síðari
hluta ársins og þá sérstaklega gagnvart
Bandaríkjadollar.
Við fiskverðsákvörðun 1. okt. lagði Þjóðhags-
stofnun fram rekstraráætlun veiðanna m.v. skil-
ÆGIR — 311