Ægir - 01.02.1983, Qupperneq 21

strax að ná meginhluta saltfiskútflutningsins í sín-
ar hendur. Kom brátt í ljós, eftir að Fisksölunefnd-
ln til starfa, að miklu meiri festa náðist um
ramboð og sölu á fiski. Árangurinn má best
Jttarka af því að flestir fiskframleiðendur kusu að
ata Fisksölunefndina annast sölu á framleiðslu
smni.
Ohætt er að segja að stofnun S.Í.F. hafi verið
Jtorfelid tilraun til að halda aðalframleiðsluvöru
ttðsmanna á viðunandi verði og skapa festu og
0rysgi fyrir framleiðendurna. Vakti þetta framtak
°ne'tanlega nokkra athygli meðal annarra fisk-
rarn)erðsluþjóða þvi þar höfðu hvergi verið mynd-
shk samtök um fisksöluna meðal alls þorra fisk-
tramleiðenda.
komið á fastari grundvöll
Enda þótt fáir efuðust um árangur S.Í.F. eða
^’sksölunefndarinnar eftir stofnunina 1932 duldist
UngUm’ S6m kunnu8ur var félagssamtökum i versl-
• ’ a<-J betta fyrirkomulag í fiskversluninni var svo
aust i reipunum að lítil von var um að takast
. ætti að halda því óbreyttu til frambúðar. Flér var
^raun um ,,sjálfkjörna“ sölunefnd að ræða. Á
va v>ð hana voru engin félagssamtök. Nefndin
ar algerlega einráð og fiskeigendur gátu lítil áhrif
t á gang málanna. En menn höfðu margsinnis
Ir ln fyrir vonbrigðum með sölu saltfiskfram-
... u undanfarinna ára og voru auk þess flestir
J°g skuldugir. Þeir vildu því láta reyna á það
v°rt ekki tækist betur til ef fisksalan væri á einni
hendi.
raddir gerðust æ háværari að koma þyrfti
Veðnara skipulagi á samtökin. Haustið 1934
boðaði stjórn S.Í.F. til fulltrúaráðsfundar víðs
vegar að af landinu. Á þessum fundi var ákveðið
að koma stjórn samtakanna í fastari skorður, m.a.
með því að láta fiskeigendur sjálfa kjósa fram-
kvæmdastjórana. Þetta sama haust voru sett lög á
Alþingi fyrir tilstilli ríkisstjórnar Alþýðuflokksins
og Framsóknarflokksins („stjórn hinna vinnandi
stétta“) um Fiskimálanefnd, útflutning á fiski,
hagnýtingu markaða o.fl. Lög þessi voru dæmi um
aukin afskipti ríkisvaldsins af atvinnulífinu á þess-
um kreppuárum. í lögunum voru samtökunum
settar ákveðnar starfsreglur sem skilyrði fyrir
áframhaldandi starfsemi.
Mörgum útvegsmönnum þóttu ýmis skilyrði
ríkisstjórnarinnar fyrir áframhaldandi starfi S.Í.F.
óaðgengileg og um tíma leit út fyrir að starfsemi
samtakanna mundi hreinlega leggjast niður. Eftir
viðræður atvinnumálaráðherra og fulltrúa S.Í.F.
tókst hins vegar samkomulag. Það fólst m.a. í því
að ríkisstjórninni var tryggður nokkur íhlutunar-
réttur um stjórn félagsins með því að skipa 2 af 7
stjórnarnefndarmönnum. Tilnefndu ríkisstjórnir
menn í stjórn S.Í.F. allt til ársins 1946.
í framhaldi af samkomulagi S.Í.F. og stjórn-
valda var gengið frá lögum samtakanna á fundi
fiskframleiðenda hinn 24. mai árið 1935. Til að
tryggja að stærstu framleiðendurnir hefðu ekki öll
ráð samtakanna í hendi sér voru sett ákvæði um
það í lögin að enginn félagi mætti fara með meira
atkvæðamagn fyrir sjálfan sig en 8% af heildarat-
kvæðamagni félagsins.
Telja verður að breytingin, sem gerð var á S.Í.F.
árið 1935, hafi tryggt samtökunum sterkari
aðstöðu hér innanlands og fyllra öryggi en verið
hafði. Geta má þess að það skipulag, sem þarna
var komið á Sölusambandið, varð að miklu leyti
fyrirmynd samtaka frystihúsa og skreiðarframleið-
enda síðar.
Niðursuðuverksmiðja S.Í.F.
Þegar halla tók á 4. áratuginn harðnaði á daln-
um hjá saltfiskframleiðendum. Gerði þar útslagið
að Spánarmarkaður lokaðist í kjölfar borgara-
styrjaldar, sem þar hófst árið 1936. Við þessar
aðstæður fóru menn að leita nýrra leiða til að auka
fjölbreytni framleiðslunnar og á þann hátt að
vinna nýja markaði i stað hinna gömlu. S.Í.F. tók
þann kostinn að koma á fót niðursuðuverksmiðju
til að bæta eitthvað upp rýrnun saltfisksölunnar.
ÆGIR — 69