Ægir - 01.02.1983, Side 23

'jós kom að S.Í.F. stóð vel að vígi í þessu efni.
anttökin voru föst í sessi og höfðu góð sambönd
srlcndis á þeim mörkuðum, sem íslendingar höfðu
a Ur notið. Vara með merki S.Í.F. var orðin vel
Þekkt erlendis.
Sú breyting hafði orðið á útflutningi saltfisks frá
Pvi fyrir stríð að nú var fluttur út mestmegnis
'autsaltaður fiskur í stað verkaðs fisks áður.
Pánverjar og Portúgalir höfðu komist upp á lag
með að verka saltfisk. Þessar þjóðir höfðu aukið
mJög fiskveiðar í stríðinu og í kjölfarið komið sér
^PP þurrkunaraðstöðu fyrir eigin saltfiskfram-
leiðslu.
Eftir strið hafa íslendingar aðeins verkað lítinn
'uta saltfiskframleiðslu sinnar og sá fiskur sem
uttur hefur verið út fullverkaður hefur allur verið
Urrkaður í húsi. Hefur þetta að sjálfsögðu haft
^kinn vinnusparnað í för með sér og minni
ættu heldur en á meðan framleiðslan var háð sól
regni. Hefur S.Í.F. iðulega hvatt menn til að
°ma sér upp þurrkhúsum. Hins vegar telja fróðir
enn að saltfiskur, þurrkaður í húsi, nái sjaldan
a aldrei jafnmiklum gæðum og þegar sólþurrk-
Ur fiskur er bestur.
. Fyrir seinni heimsstyrjöld hafði saltfiskútflutn-
gur verið mikilvægasta tekjulind íslendinga en
. e stríðinu hafði þetta breyst. Freðfiskútflutn-
ugurinn var nú kominn í fyrsta sætið. Ástæða
essa var meðal annars sú að fyrir saltfiskinn var
/eitt í hörðum gjaldeyri en frystur fiskur var aftur
motl nær allur seldur í vöruskiptum, á hærra
r 1 en frjálsi markaðurinn gaf en þá aðeins gegn
s 61 siu 1 vörum sem metnar voru á hærra verði en
ar^b^00^ vÞrur u frjálsum markaði annars stað-
essi aðstöðumunur olli því m.a. að hvert út-
j-er arfyrirtækið á fætur öðru kom sér upp hrað-
yshhúsi og hóf að frysta afla sinn til hins ýtrasta.
ta hafði í för með sér að æ meira af þeim fiski,
P sahaður var, kom úr lægri gæðaflokkunum.
ekk-n<^a kott hlutur saltfiskframleiðslunnar yrði
ist 1 Ja^n mtkiii e^ttr strið og verið hafði áður efað-
jn en8lnn um gildi hennar fyrir þjóðarbú íslend-
sitf; ^ltfiskurinn sannaði til dæmis rækilega gildi
ba 3^' í mai Það ár settu Bretar löndunar-
deiín ^ lsaðan .f’sk frá íslandi vegna landhelgis-
fi'U' ^rugðu íslendingar því á það ráð að salta
Sai lnn i meira mæli en áður. Sala hinnar miklu
sér ’h ^ramieiðslu ársins 1952 gekk vel en gera má
Un 1 u8ariund að vel hefur þurft að halda á spöð-
111 við sölustarfið við þessar óvæntu aðstæður.
Tafla II. Hlutur saltfisks í heildarverðmæti íslenskra út-
flutningsafurða timabilið 1881—1980, 5 ára
meðaltal, reiknað í prósentum.
1881—85 . 38,4%
1886—90 . 50,6%
1891—95 . 45,1%
1896—1900 . 43,0%
1901—05 . 45,6%
1906—10 . 39,9%
1911—15 . 47,5%
1916—20 . 46,6%
1921—25 . 60,2%
1926—30 . 59,5%
1931—35 . 52,7%
1936—40 . 25,2%
1941—45 4,0%
1946—50 . 12,9%
1951—55 . 22,9%
1956—60 . 13,9%
1961—65 . 10,4%
1966—70 . 10,6%
1971—75 . 15,3%
1976—80 . 12,8%
Hugmyndir um skipakaup
í upphafi 6. áratugarins vaknaði áhugi innan
S.Í.F. á því að samtökin eignuðust skip til flutn-
inga á saltfiski til markaðslandanna. Um þetta
leyti voru flutningsgjöld há og töldu menn að vafa-
laust yrði hagnaður af rekstri flutningaskipa. Fé-
lagsmenn í Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna höfðu
stofnað skipafélag og eignast skip til freðfiskflutn-
inga þannig að fordæmið var fyrir hendi.
í fyrstu hölluðust menn innan S.Í.F. að því að
stofna sérstakt hlutafélag til skipakaupanna og var
hafin söfnun hlutafjárframlaga í því skyni. Gekk
söfnunin vel og í marz 1955 höfðu um 70% félags-
manna skuldbundið sig til að leggja fram hlutafé.
Á aðalfundi S.Í.F. í júní sama ár ákvað hins vegar
mikill meirihluti félagsmanna að falla frá hlutafé-
lagsfyrirkomulaginu. í staðinn var horfið að því
ráði að S.Í.F. skyldi sjálft kaupa og eiga það skip
er keypt kynni að verða. Ástæðan til þessarar við-
horfsbreytingar var meðal annars sú að ýmsir voru
teknir að óttast að yrði hlutafélagsfyrirkomulagið
ofan á væri hætta á að skipafélagið mundi með
tímanum slitna úr tengslum við S.Í.F.
í framhaldi af þessu voru hlutafjárframlög fé-
lagsmanna dregin til baka en svo illa gekk að afla
ÆGIR — 71