Ægir - 01.10.1985, Qupperneq 27

Loö,
oa er mikilvægt hráefni til laxfiskafóðurgerðar.
^ítamín
Yítamínþörf laxfiska er nokkuð
Ve^ þekkt og vitað er um 14
V|tamín sem þeir verða aðfá. Ekki
lágmarksþörfin þó þekkt í
0 'Upn tilfellum, enda er hún sjálf-
Sa§t háð því umhverfi sem fiskur-
'nn lifir í og fóðrinu sem hann
I r- Það síðarnefnda á sérstak-
8a við um tvær vítamíntegundir
en það eru thiamín eða B,-
Vltamín og E-vítamín.
Ymsar fisktegundir sem not-
a ar eru í votfóður hafa ensím,
Sern brýtur B,-vítamínið niður,
annjg veru|eg P)ætta er á Br
^amínskorti í votfóðri ef fyllstu
Varúðar er ekki gætt. Þessi hætta
er síður fyrir hendi í þurrfóðri því
v'ð fiskmjölsframleiðsluna
Vðileggst ensímið, sem veldur
'burbroti á Brvítamíninu.
Þörfin fyrir E-vítamin ræðst
J°g af magni og gæðum fitunn-
Sern notuð er í fóðrið. Ef mikið
r.af þrárri fitu í fóðrinu gengur
l°g á E-vítamínið og eitrun
^etur átt sér stað. Þótt einna mest
®tta sé á skorti á B,- og E-víta-
a^n' ífiskafóðri erjafn mikilvægt
ekkert hinna vítamínanna
vanti í fóðrið, því að allur víta-
mínskortur leiðir til lélegs vaxtar,
sjúkdóma og jafnvel dauða.
Steinefni
Mjög lítið er vitað um magn
einstakra steinefna, sem fiskar
þurfa aðfá ífóðrinu. Venjulegaer
reiknað með því að steinefna-
þörfin sé sú sama og hjá húsdýr-
um, en Ijóst er að fiskar fá ýmis
steinefni úr vatninu, sem þeir lifa
í og þá sérstaklega úr sjó. Þrátt
fyrir þetta er nú venja að bæta
einhverjum steinefnum í þurr-
fóður og bindiefnablöndur fyrir
votfóður.
Litarefni
Rauði liturinn í villtum lax-
fiskum stafar einkum af litarefni
sem nefnist astaxathin. Litarefni
þetta fá laxfiskarnir úr fæðunni
m.a. úr rækju og öðrum krabba-
dýrum. Þótt ekki sé vitað til þess
að litarefnin hafi nein áhrif á vöxt
og þroska laxfiska eftir klak, hafa
þau verulega þýðingu í laxeldi
vegna þess að neytendur hafa lít-
inn áhuga á hvítum laxi. Þótt nátt-
úrlegir litagjafar, einsog rækjaog
litað loðnulýsi, séu enn mikið
notaðir í laxfiskaeldi hefur litar-
efni, sem nefnist canthaxanthin
stöðugt verið að vinna á, vegna
þess að það er fáanlegt í hreinu
stöðugu formi og er því nothæft
bæði í þurrfóður og votfóður, en
erfiðlega gengur að nota rækjuúr-
gang í þurrfóður. Þótt canthax-
anthinið sé náttúrlegt að uppruna
er það nú verksmiðjuframleitt og
því flokkað sem gerviefni. Það
eru því margir sem óttast notkun
þess.
Fóburnýting laxfiska
Það eru margir sem telja eldi
laxfiska munaðarframleiðslu og
sóun á næringarefnum, sem
betur mætti nýta beint til
manneldis eða í annað dýraeldi.
Þetta álit er hins vegar að mestu á
vanþekkingu byggt. Þótt stöðugt
sé unnið að betri nýtingu fiskafla
til manneldis erekki raunhæftað
gera ráð fyrir öðru en að alltaf
muni mikið falla til, semeinungis
verður hægt að nýta í dýrafóður
°g nægir í því sambandi að nefna
slóg, afskurð og ýmiss konar
smáfisk. Þá er eðlilegt að spyrja,
hvernig fiskar nýti fóðrið í saman-
burði við aðrar dýrategundir, sem
aldareru til matvælaframleiðslu.
Ef miðað er við þau næringar-
efni, sem laxfiskar geta nýtt og
nýting þessara næringarefna hjá
laxfiskum borin saman við nýt-
ingu svína og kjúklinga er það
Ijóst að laxfiskar hafa nokkra yfir-
burði. Það er eðlilegast að bera
laxfiskana saman við svín og
kjúklinga vegna þess að það eru
líka einmaga dýr, sem ala má
nánast á sama fórðri og fiska. Auk
þess er fóðurnýting þeirra mun
betri en hjá jórturdýrum. Mynd2
sýnir að bæði orkunýting og prót-
einnýting er best hjá laxfiskum,
jafnvel þótt reiknað sé með 25%
fóðurtöpun hjá þeim við gjöf.
ÆCIR-575