Ægir - 01.06.1986, Blaðsíða 9

baettrj' - hefur verið unn'ð að
a||( t nýf'ngu slógs hér á landi
Fiskifpl Stoínun Rannsóknastofu
^óknaQf3^ lsiands °8 síðar Rann-
(10) p 0 nunar fiskiðnaðarins
leiðir/ SVO kom'ð að ýmsar
°S tnl. m ?rar' Þessu sambandi
núS,Verðurhluti innyflanna er
'svinnsm S®m;,heÍld ' miö1- °8 !ÝS-
efni með °ðru bræðsluhrá-
skenm.f3!! ' meltuvinnslu sem
Si8urjón° UArUl' 12' 13)- Hefur
fraeðing /'rason deildarverk-
fiskiðm^r h(á ^annsóknastofnun
fyrir meltuv?S 8ert 'tariega grein
vangi Li- 'nnslu á öðrum vett-
ensímvinenrrÖUrfyrStfjallaðum
meltu OP hvU Ur SlÓg' °8 S,Óg'
ðvinnslu - ' næst annarri lífefn-
sóknir á Ur flsl<úrgangi. Rann-
árgangi LVlínnsiu ensíma úr fisk-
nokkurra 3 Ver'ð stundaðar um
'ndastofm ara skeið a Raunvís-
Hefur athvn, Háskólans f7, 14).
Próteinklinf 'n einkum beinst að
kö|luðum fand!. ens'mum, svo-
8örnum Pr°teosum'úrmögum,
^ndanfariðl„fSkufum Þorsks
ahugi
fari?, L , 'unl porSKS
nefur einnig vaknac
ens'rna c,V'?nfU fitukljúfand
!engslum vió°ka'aðra lípasa'
ltu úr |ýSj Vmnslu verðmætrai
En ”
,ins' sem hvprfnahvatar l'ffieims-
lfvera. þ, )a nær öll efnahvör
teinsameindirerU risastorar pró-
Ur arnfnósvri 'S6m eru samsetta,
Vera°gnlr x ■ °rkuvinnsla líf-
ViðfangseyfnTlð,lífefnaeruhöfuð-
. ^erjun víens'mhvötunar.
um 0nkanda úr sykri er
VerummeðbáU?',nnsluferli f líf-
dlnn er L?ttoku ens'ma. Vín-
W6PPUrí'"' gíufekt' Sem ger‘
in SUrefnissn3nx k' nytt frekar
8 einnar mált-?,skiiyrði- Melt-
arKnnverur m tlðar tekur okkur
e hr,ng með vJð einn sól-
máS|lma' Án þeirrat0ð meltin8ar-
t,ðarinnar mu mundi meiting
ar taka um sn ár , 7t
eins og við þekkjum það er með
öllu óhugsandi án ensíma.
Það eru einmitt gersveppir og
meltingarensím, sem hafa skipt
miklu máli í líftækni undan-
farinna áratuga og talið er að svo
muni verða áfram, einkum í
matvælaiðnaði, eldsneytisfram-
leiðslu og efnaiðnaði framtíðar-
innar.
Af iðnaðarensímum í notkun
árið 1981 voru 90% meltingar-
ensím, þar af voru 59% prótein-
kljúfandi meltingarensím. Þessi
ensím voru ýmist unnin úr spen-
dýrum, einkum svínum, eða
örverum, einkum Bacillus. Notk-
unarsvið þessara ensíma er eink-
um á hitastigsbilinu +30°C til
+ 60°C.
í mörgum tilvikum kann að
vera mun hentugra að nota ensím
er hafa aðra eiginleika en þau,
sem nú eru notuð. Þetta á við um
ensím sem hafa mikla virkni við
mun lægra hitastig en þau ensím
sem nú standa til boða. Fleiri
framleiðsluleiðir myndu þannig
opnast, ef slík ensím væru fáan-
leg. Ensím kaldsjávarfiska eru
einmitt virk við mun lægra hita-
stig en samsvarandi ensfm blóð-
heitra dýra (15, 16, 17).
Mörg meltingarensím fiska eru
þannig verulega frábrugðin til-
svarandi ensímum í blóðheitum
dýrum. Hvaða markaðslega þýð-
ingu þetta hefur er enn ekki Ijóst,
en bent hefur verið á ýmsa hugs-
anlega notkunarmöguleika fyrir
meltingarensím úr fiskum (5, 18,
19, 20).
Magar, skúfar og garnir. Hentug-
asta hráefnið til vinnslu prótein-
kljúfandi ensíma er magar, skúfar
og garnir. Magar innihalda
pepsín, sem er sýruþolinn
almennur próteasi, en ,' skúfum
og görnum eru margir en fremur
sértækir próteasar eins og trypsín,
chymotrypsín, carboxypep-
tidasar og amínopeptídasar auk
lípasa, amylasa og ýmissa ann-
arra ensíma (21).
Við vinnslu próteasa úr slógi
eru einkum tvær leiðir, sem koma
Teikning afensímlíkani. Ensímið hexokinasi bindur hvarfefni sittglukósa, sem er
umbreytt í vínanda fyrir tilstilli emsíma.
ÆGIR-325