Ægir - 01.08.1986, Qupperneq 13

r^rurri beitti sérfyrirstofnun Inn-
l7'^anna í Reykjavík árið
rJ^H^ingárnar áttu að starf-
vji )a n^rverksmiðjur í Reykja-
fjr^.°8 skútuútgerð frá Hafnar-
(II . ^0r>ungur lagði fyrirtækinu
l7v> ®9n ^rstuðning. Sumarið
Ur, . s'gldi Skúli með tvær dugg-
rrrg!3 kaupmannahöfn til íslands
by .etn' í verksmiðjurnar sem
siálfla atti' Skúturnar voru að
náðu°^U netnciar ' höfuð hins
t>íer p3 ^erra' kóngsins, og hétu
Héld r!r")riksvon °g Friðriksósk.
Op kUf|)aer fljótlega til fiskveiða
enr°,eu aöstöðu í Hafnarfirði,
ti| j?nungur hafði lagt útgerðinni
Vorua, Hvaleyri- Duggurnar
st 34 commercial-lestir
torin)$rn rom 100 brúttó-
fiskv ^óltu nokkuð stórar til
úthaf1.3'. en fremur litlar til
0ota^S'8'.'n8a. Samt voru þær
jöf "til hvors tveggja, nokkuð
VardönU|fnclum' ^óöfn skipanna
:8ir
en ætlunin var að efni-
v'r'nu|S)-rnenn 'siensi<'r laerðu
körium^^ó af dönskum skútu-
vonaster^'n ekki eins og
stirna -v verið. Fyrsta
saltfjji'. Var afli 200 tunnur af
skipVp en ótíð og ókunnugleiki
Urn ^ta sPilltu fyrir aflabrögð-
kerj aP. yarð á útgerðinni á
skipa ari- Árið 1757 var höfn
var n i a nutt inn á Elliðavog og
tT)nj( Ve'óitilraunin þá úr sög-
Snjn n óuggurnar notaðar til
Ssara eittilvað áfram. Árangur
8ó5Ur | ut8erðar var því ekki
■ Lands
arntak''U'í'JSrnenn sýnclu þessu
' er ' yfir|eitt áhugaleysi, en
ott þegar
fr,
sVq
^Vtntar'i' MC8ar nyjungar eru
ast fyrjr' Vrstu. En jafnframtsafn-
SeiT| a Þtveynsia sem nýtist þeim
i'rkoma.
ís,,nr) islenski
s|enskir
V°riJ hn i, "fPPÍýsingarmenn"
P°ekH afbaki dottnir. Árið
1774 keyptu Thodal skriftamaður
og Ólafur Stefánsson amtmaður
skútu sem hrakist hafði til lands-
ins og strandað í Keflavík. Þeir
létu gera skipið upp og sendu það
á veiðar um sumarið undir stjórn
norsks skútukapteins. Aflinn var
lagður upp í Hafnarfirði og
Crundarfirði, en reyndist aðeins
269 þorskar. Heimildir um skútu
þessar sem nefnd var Örninn ís-
lenski eru mjög litlar, en þeir
félagar hugðust nota hana til
flutninga innanlands, auk fisk-
veiða. Nokkrum árum seinna var
sagt að hún stæði á tjörn í Hafnar-
firði og grotnaði þar niður.
Þannig runnu út í sandinn útgerð-
artiIraunir íslenskra embættis-
manna á tímum upplýsingar og
nýrrar framfarahyggju. En hjól
tímans snerist í þessa átt og ekkert
gat stöðvað það. Enneintilraunin
ísama stíl vargerð hértil skútuút-
gerðar og hún var þeirra mest,
enda stóð að henni ríkiskassinn
sjálfur, sem þá var í umsjá kon-
ungs í Kaupmannahöfn.
Konungsútgerð
Konungur tók yfir íslandsversl-
unina árið 1 774. Þá var umræða
um uppbyggingu atvinnuveg-
anna mikil. Nefndir voru settar á
fót og skýrslur ritaðar líkt og tíðk-
ast nú á tímum. Framfarir voru
töfraorðið og yfirvöld voru tilbúin
að kosta nokkru til að koma þeim
á.
Áður var minnst á flota er-
lendra fiskiskipa sem stunduðu
veiðar hér við land, og það er
ekki ólíklegt að konungsvaldinu
danska þætti blóðugt að láta er-
lend ríki sópa til sín arðinum af
þessum gjöfulu miðum nýlendu
sinnar. Efling sjávarútvegsins
hlaut líka að vera besta ráðið til
að reisa við atvinnulíf og afkomu
landsmanna. Og þrátt fyrir að til-
raun Skúla Magnússonar til
skútuútgerðar mistækist, hófst
konungsvaldið nú handa við stór-
felldustu útgerðartilraun sem
gerð var hér við land til skútuút-
gerðar.
Þilskip voru fyrst send hingað
árið 1776. Flest voru þau svokall-
aðar húkkortur nokkuð stórar
skútur, en einnig komu hingað
minni fleytur sem kallaðar voru
Hktir. Konungsútgerð hafði
aðsetur í Hafnarfirði og þar voru
reist nokkur hús. Á Hvaleyri var
ÆGIR-457