Ægir

Årgang

Ægir - 01.07.1989, Side 6

Ægir - 01.07.1989, Side 6
346 ÆGIR 7/89 Stjórn fiskveida á íslandsmiðum Hversvegna stjórnun fiskveiða? Endurnýjanlegar auðlindir eru þær auðlindir jarðar nefndar sem endurnýja stofn sinn með náttúru- legum vexti. Dæmi um slíkar auðlindir er jarðargróður af ýmsu tagi, dýrahjarðir o.fl. Ef þessar auðlindir eru nýttar þá er afrakstur og náttúruleg afföll jafngildar vexti þeirra. Vöxtur auðlindanna er háður náttúrulegum skilyrðum, þ.e.a.s. þeim takmörkum sem náttúran setur slíkum auðlindum. Skógar eru sígilt dæmi um endur- nýjanlega auðlind. Vexti skógar- ins eru takmörk sett af þeim jarð- vegi sem er til staðar, úrkomu, hita- stigi, næringarefnum lofts og jarðvegs, eigin stærð og af öðrum gróðri. Ef skógurinn vex að þessum takmörkum, þá hægir á vexti og vöxturinn verður jafn- gildur þeim náttúrulegu afföllum sem líftími trjánna segir til um. Við nýtingu skógarins (skógarhögg) má auka vöxtinn með því að grisja skóginn og stýra aldurssamsetn- ingar trjánna. Fiskstofnar eru endurnýjanleg auðlind og vexti þeirra eru sömu takmörk sett og vexti skógarins. Hægt er að stýra vexti uskstofna ef fullkomnar upplýsingar um vist- kerfið og tæki til réttrar grisjunar eru fyrir heridi. Ef þessi atriði eru tiltæk þá er fræðilegur möguleiki á að hægt sé hvorttveggja í senn að ná hámarksvexti og að sá há- marksvöxtur sé jafn afla. Til frekari skýringar, þá er ósennilegt að mikil uppbygging á hrygningar- stofni þorsks verði til að auka heildarverðmæti afla af íslands- miðum. Þegar þorskurinn er að verða kynþroska, 6-9 ára gamall, fer mikið af orku hans í viðhald stofnsins þ.e. að þróa hrogn og svil. Auk þess hlýtur stór hrygning- arstofn að leiða til meiri náttúru- legra affalla en lítill. Af tölum Hafrannsóknastofnunar um ný- liðun virðast engin tengsl milli stærðar nýrra árganga og stærðar þess hrygningarstofns sem getur árganginn af sér. Að sjálfsögðu verður lágmarks hrygningarstofn að vera til staðar. Kanadiski hagfræðingurinn Scott Gordon setti fram líkan þar sem sýnt er fram á að ólíklegt sé að óheft sókn veiðimanna stöðvist við hámarksafrakstur fiskstofn- anna. Óheft sókn í fiskstofn leiði til fjármagns- og vinnuaflsnotk- unar í veiðunum að því marki að þær gefi jafnmikið af sér og aðrir mögulegir kostir sem veiðimönnum standa til boða. Auðlindin sjálf er „almenningur" og ekkert afgjald eða renta er greidd fyrir afnot hennar. Þetta er nefnt „ytra óhag- ræði" þ.e.a.s. aðilar taka ekki tillit til þess óhagræðis sem hver skapar öðrum með skerðingu á afraksturs- getu fiskimiðanna. Öllum sem fylgst hafa með íslenskum sjávar- útvegi er þetta Ijóst og þarf ekki hagfræðinga til að segja þeim hverjar afleiðingar aukinn floti hefur á afkomu þeirra sem t\rir eru- ð Ýmsir möguleikar eru tM skapa verð á afnotum auðlin ar innar. Einfaldast er og oftast nota að úthluta eignarrétti eða að e' hver helgi sér eignarétt auðlini a innar. Þekkt dæmi um það si ð nefnda er landnám á íslandi ^ þjóðflutningar Evrópumanna Ameríku á 17. og 18. öld, ra^t.| má rekja allan eignarrétt á lari ' þess tíma sem menn fóru að a . sér fasta búsetu. Annar mögu e er sameign þjóðar (eða þjóða sala veiðileyfa í höndum r' ’5'ja. Þriðji möguleikinn er auð skattur sem útgerðarmenn gr fyrir afnot fiskimiðanna. * leiðir eru til staðar til að »eV ytra óhagræði, en þessir [t' leikar leiða til myndunar nnar verðs auðlindarinnar °S er -gj áhugaverðastir frá slf>n^ ríI- hagfræðinnar sem hefur ja a ^ yrði fullkominnar samkepp' leiðarljósi. , fckstoff1' Þar sem óheft sókn i rl ana leiðir til ofnýtingar 15 ^ur1 á anna og hægt er að stýra Pr gU hagkvæmari braut m16® L, að veiðanna, þá er hægt að a Y ctirkrniinAr ficikvPÍðB GT Nauðsynleg skilyrði til árangursríkrar stjórnunJ veiða Stjórn fiskveiða verður ekki við

x

Ægir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ægir
https://timarit.is/publication/584

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.