Ægir - 01.10.1989, Blaðsíða 14

518
ÆGIR
10/89
lagði upp á Hornafirði og skip-
stjóri var Ari Sigurjónsson.
Rækjuveiðar höfum við ekki
lagt fyrir okkur fyrr en allra síðustu
ár að Beitir NK-123 hefur stundað
þær veiðar en mjög stopult þó.
Á miðjum 8. áratugnum veiddi
Börkur NK-122 talsvert af makríl
við Hjaltland og flutt heim til
bræðslu.
Börkur var sendur til kolmunna-
veiða árið 1974 suður fyrir Fær-
eyjar og á miðin vestur af Islandi.
Þær veiðar gengu ekki sem skyldi,
kannski vegna óheppilegra veið-
arfæra. En seinna, eða á árunum
1976-1981 var stundum um um-
talsverða kolmunnaveiði að ræða.
Líklega hafa þær veiðar gengið
best 1977. Þá gekk kolmunni
uppá landgrunnið hér úti af
norðanverðum Austfjörðum.
Börkur fékk þá rúmlega 3000 tonn
á tuttugu dögum en fór úr góðu
fiskiríi til loðnuveiða vegna þess
að kolmunnaverðið þótti of lágt.
En kannski á Svend Foyn hval-
veiðimaður og grosser frá Noregi
sérkennilegasta og einstæðasta
sporið í norðfirskum sjávarútvegi.
Hann var þekktasti hvalveiði-
maður Norðmanna á ofanverðri
síðustu öld. Árið 1883 reisti hann
hvalstöð, hafnarmannvirki og
íveruhús við Norðfjörð innanverð-
an, rétt fyrir utan þar sem frystihús
S.V.N. er nú. Það ár veiddu hann
og menn hans einn hval. En
skömmu seinna reif hann allt
niður og flutti burtu aftur.
Ástæðan var sú að samkvæmt
gildandi lögum þess tíma átti hann
að afla sér dansks ríkisborgara-
réttar og stunda veiðarnar undir
dönskum fána. „Ég hef siglt undir
norsku flaggi síðan ég byrjaði til
sjós og undir öðru flaggi kem ég
ekki til með að sigla", sagði Svend
Foyn. Til gamans má geta þess að
enn sjást skýr merki um þennan
garp og þennan eina hval sem hann
veiddi í Neskaupstað. Svo sem
100 m utan við fiskvinnslustöð
S.V.N. sést á fjöru grjóthleðsla
sem fyrir meira en öld var partur af
hafnarmannvirkjun Svend Foyn.
Ekki alltaf heima
Fjarvistir sjómanna að heiman
urðu oft miklar. Norðfirskir sjó-
menn og útgerðarmenn töldu sig
lengst af þurfa að fara með báta
sína á vertíð úr byggðarlaginu.
Sömuleiðis var oft verið á síld fyrir
norðan lengi sumars. Frá Horna-
firði réru norðfirskir bátar líklega
óslitið frá 1917-1954. Flestirvoru
þeir 1945 eða 14 talsins. Frá
ýmsum höfnum sunnanlands gerðu
þeir út árin 1906 og framundir
1970. Um var að ræða hafnir eins
og Sandgerði, Grindavík, Hafnar-
fjörð, Keflavík, Vestmannaeyjar
o.fl. staði.
En stundum var gert víðreistara,
togararnir fóru stundum í Hvítahaf-
ið, að V og A Grænlandi, til
Labrador og Nýt’undnalands að
leita fiskjar. Um margra ára skeið
stunduðu norðfirskir bátar síld-
Útsvarsupphæb Bull og helstu kaupmanna í Norðfjarðarhreppi
árin 1901-1912 (upphæö í krónum og aurum)
1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912_
M.C. Bull Versl. Gísla 675.22 1655.13 1705.13 1355.22 1308.50 1058.37 2108.10 2623.29 3222.72 2880.60 3199.22 2014.40
Hjálmarss. Versl. Gísla og Konráðs Hjálmars- 39.16 26.45 19.83 77.64 19.93 86.38 201.01 202.10 101.53
sona 420.00 386.62 35.00
Versl. Konr. Hjálmars. Versl. Þor- bjargar Runólfsd. 250.00 502.73 660.00 700.00 751.17

553.06
(versl.Sig.Sv.) Fjöldi út- 212.00 250.00 170.72 201.63 192.46 222.88 311.89 352.30 576.62 804.02 703.20

svarsgr. í 208
hreppnum Álagt heild- 168 152 156 145 169 201 206 192 184 198 211

ar útsvar í Norðfjarða- hreppi 1846.45 2777.48 2910.31 2778.63 3118.39 3435.39 4656.35 4599.57 5747.57 6430.00 7149.06 5052.60
M.C.Bull var meö Hvalstöð í Hellisfirði og takið eftir hver stór hluti útsvaranna kom frá hvalveiðum eða oft meira en 50%. Úr S/o
mannadagsblaði Neskaupstaðar. Smári Ceirsson 1980.