Tímarit lögfræðinga - 01.01.1963, Blaðsíða 5

Stjórnarlög Nýja-lslands.
Frá því sjónarmiði, að gefa sem bezt sýnishorn af
íslenzkum eiginleikum og mannkostum var það heppilegt,
að hinn fvrsti hópur islenzkra landnámsmanna í Kan-
ada settist að einmitt i landi, sem var i óbyggð og utan
nokkurs fylkis. Þetta fólk sté á land á vesturströnd Winni-
pegvatns 21. okt. 1875. Þann 8. sama mánaðar hafði
sambandsstjórnin i Ottawa veitt þessum íslenzku inn-
flytjendum einkarétt að vissu marki. 1 stjórnartilskip-
uninni er landsvæðið tiltekið og nefnt „Icelandic Re-
serve“. Á íslenzku mætti kalla það „einka-hérað“ eða
„einka-þing“. Nauðsynlegt er að gera sér fulla grein
fyrir því, hvaða merking felst í orðinu „Reserve“. Þeg-
ar það orð er rétt skilið, þá er einnig unnt að skilja
samhandið milli „Icelandic Reserve“ og Stjórnlaga Nýja-
íslands.
Orðið „reserve“ eða „reservation“ var algengt í Kan-
ada á þeim árum, sem hér um ræðir. Það var notað
um byggðir, sem verið var að koma á fót og landsvæði,
sem sambandsstjórnin hafði tekið frá handa ibúum eða
innflytjendum, sem allir voru af sama stofni. Slíkir
hópar fengu ekki einungis eignarétt yfir landinu eins
og það var mælt út og einstaklingar völdu sem heimilis-
réttarland, he'ldur fengu beir stjórnarvald, sem var langt
frá því að vera takmarkað eða tilgreint í löggjöfinni.
Af þvi að þetta einka-hérað var ekki i neinu fylki, þá
var stjórnarvaldið takmarkað aðeins að því leyti, að
ekkert vrði gert, sem væri í ósamræmi við kanadísk
— þ.e.a.s. sambandsstjórnar — lög og reglur.
Það er ekki einungis forvitnilegt að athuga, hve mikið
löggjafarvald þessir landnámsmenn fengu, heldur hversu
þeir fóru með valdið, sem þeim var veitt. Á þann hátt
er hægt að skyggnast nokkuð inn í hugskot þessara
manna.
Til þess að sjá sem hezt, livernig athafnir þeirra bera
vott um hugsunarhátt þjóðarbrotsins og sýna, að hve
Tímarit lögfræðinga
3