Tímarit lögfræðinga - 01.01.1963, Page 8

goðorð eða umdæmi. í janúar 1877, áður en bólusóttin
hafið rénað, var hafizt handa um samningu stjórnarlaga.
Fundir voru oftlega haldnir, hæði að Gimli og Lundi allt
árið, mörg uppköst og frumvörp gerð, og starfi lokið
11. janúar 1878. Stjórnarlögin öðluðust gildi 14. jan., er
þau komu út á prenti í Framfara, og var það samkvæmt
seytjánda kafla laganna. Þess her að gæta, að nefndin,
sem samdi lögin, þurfti ekki að fá samþykki sambands-
stjórnarinnar, enda var þess ekki æskt. Fylkis-samþykki
kom ekki til greina, þvi að héraðið var ekki í Manitóba-
fylki, eins og það var þá.
Þegar litið er yfir lögin í lieild sinni, þá er auðsætt,
að lýðræðið er liinn rauði þráður þeirra laga.
Þessi stjórnarlög, sem samin voru svo að segja undir-
eins og land var numið, eru einsdæmi í sögu Kanada,
enda sæta þau undrun allra, sem sögunni eru kunnugir.
Það er afar fróðlegt að athuga, hvað það var, sem land-
nemarnir höfðu í huga. Þótt landið, sem blasti við fólk-
inu, væri óskipulagt, var það öllum ljóst, að verið var
að hyggja í nýju landi og að hér var að skapast ný þjóð,
og að austur í Ottawa væri landsstjórnin og þar með
hið æðsta vald. Fyrsta blaðsiðan i siðasta uppkasti
stjórnarlaganna her því ótvirætt vitni, hvað hefur verið
aðalumi-æðuefnið, og ef til vill aðalþrætuefnið, þegar ver-
ið var að semja lögin.
I fyrstu var skráin kölluð „stjórnarfyrirkomulag“. En
einliver hefur bent á, að á enskri tungu þýddi það orð
„a form af government" og það kvnni að verða misskilið,
sumir kynnu að líta svo á, að innflytjendur væru að
reyna að mvnda sjálfstætt riki. Fvrirsögninni var þvi
hreytt og orðið „stjórnarlög“ samþykkt, en i íslenzku
hefur það orð mjög viðtæka merkingu, það er t. d. not-
að hæði um félagslög og formreglur.
Fyrst var hið nýja goðorð nefnt „Nýja lsland“, án
hands á milli orðanna. En að siðustu, þegar lögin koniu
á prent, hefur handinu verið hætt milli orðanna, „Nýja-
6
Tímarit lögfræðinga