Tímarit lögfræðinga - 01.11.1973, Side 11

sem eyðublöðin eru gerð fyrir.
Þá skal aftur vikið að 1. mgr. 36. gr. Eftir orðalagi málsgreinar-
innar virðist áskorun eða tilmæli skattyfirvalda að jafnaði eiga að
vera undanfari þess, að upplýsingaaðilar sendi þeim skýrslur, sem ekki
tilheyra beinlínis framtali aðilanna sjálfra.
Skýrslur um sum þau atriði, sem tilgreind eru í 1. flokki hér að
framan, eru þess eðlis að heimta mætti þær með almennri auglýs-
ingu. Koma þar einkum til greina skýrslur um hlutafjáreigendur og
arðgreiðslur til þeirra, stofnsjóðseigendur í samvinnufélögum og arð-
greiðslur til þeirra og enn fremur skýrslur atvinnufyrirtækja um mót-
töku innlendra afurða. f framkvæmd er það þó svo, að öllum hluta-
félögum og samvinnufélögum eru send skýrslueyðublöð um framan-
greint, svo og öllum þeim, sem vitað er að taka á móti innlendum
afurðum til sölu. Stundum hefur svo verið gengið eftir skýrslum
þessum með auglýsingu. Fleiri dæmi mætti nefna, þar sem koma mætti
við innheimtu á skýrslum eftir almennum auglýsingum. 1 þeim dæm-
um, sem nefnd voru, kemur auðvitað ekki til greina að spurt sé um
nafngreinda aðila.
1 framhaldi af þessu vaknar sú spurning, hversu langt sé hægt að
ganga af hálfu skattyfirvalda um kröfur til að fá margs konar upp-
lýsingar um ótiltekinn fjölda ónafngreindra aðila. Hér skal ekki farið
nánar út í það, en látið nægja að vísa til lokaákvæða 1. mgr. 84. gr.
skattreglugerðar nr. 245/1963, en hún er skýringargrein um 36. gr.
skattalaganna. 1 reglugerðargreininni segir, að þeir aðilar, sem þar
eru nefndir, skuli láta í té þar greindar skýrslur og upplýsingar, bæði
almennt og um einstaka gjaldendur, eftir því sem nauðsynlegt verður
talið. Beini skattstjóri slíkum fyrirspurnum til aðila utan umdæmis
síns, er þó nauðsynlegt, að upplýsinga sé krafist varðandi nafngreinda
gjaldendur.
Upplýsingaskylda og þagnarskylda
Þá skal lítillega vikið að þeirri spurningu, hvort lögboðin þagnar-
skylda opinberra sýslunarmanna kunni að standa í vegi fyrir því, að
umbeðnar upplýsingar megi veita. 1 lögum um sumar opinberar stofn-
anir eru ákvæði, sem banna starfsmönnum stofnananna að skýra óvið-
komandi aðilum frá því, er þeir komast að í starfi um hagi manna. Má
þar t. d. nefna póstlög og lög um bankana hvern og einn.
Tveir athyglisverðir dómar varðandi opinberar stofnanir hafa geng-
ið um þetta efni, og verður spurningunni hér að framan, að því er
þær varðar, helzt svarað með því að vísa til dómanna.
9