Tímarit lögfræðinga - 01.11.1973, Page 15

Hjördís Hákonardóttir cand. jur.:
ERU FÓSTUREYÐINGAR RÉTTLÆTANLEGAR?
I. Forspjall
Mavkmið þessarar ritgerðar* er að gera nokkra grein fyrir fáeinum
atriðum þess siðfræðilega ágreinings, sem risið hefur um réttmæti
fóstureyðinga. Þó er rétt að víkja fyrst örfáum orðum að mismunandi
löggjöf um slík mál.
1 skýrslu Heilbrigðisstofnunar Sameinuðu þjóðanna um fóstureyð-
ingalöggjöf (fyrst birt 1970)1 kemur fram, að nokkur lönd, Ir-
land, Spánn, Filipseyjar, Portúgal og Dómíníkanska lýðveldið, leggja
skilyrðislaust bann við fóstureyðingum. Hins vegar er mér ekki kunn-
ugt um neitt land, sem lætur fóstureyðingar alveg afskiptalausar,
en þróunin er almennt í þá átt að létta ógn refsivandarins og leggja í
þess stað áherzlu á að leysa erfiðleika borgarans, sem óskar fóstur-
eyðingar. I grófum dráttum má greina á milli þrenns konar löggjafar-
flokka. Til fyrsta flokksins telst löggjöf, sem eingöngu leyfir fóstur-
eyðingu, sé hún nauðsynleg til að bjarga lífi móðurinnar. Samkvæmt
frjálslyndari túlkun er einnig veitt undantekning, þegar heilsu kon-
unnar er ógnað. E. t. v. mætti nefna þennarf flokk bannkerfið. Þannig
er málum háttað í nokkrum Evrópulöndum, t. d. Frakklandi, og að
formi til í ýmsum ríkjum Bandaríkjanna, en 22. janúar 1973 kvað
Hæstiréttur Bandaríkjanna upp þann úrskurð, að svo ströng takmörk-
un á lögmæti fóstureyðinga bryti í bág við stjórnarskrá alríkisins.2
Allt til 1967 var bannkerfi við lýði á Bretlandi, og það fyrirfinnst enn í
ýmsum heimshornum.
Til annars flokksins má telja löggjöf, sem leyfir fóstureyðingar
við sérstakar aðstæður. Skal óháður fulltrúi hins opinbera meta,
hvort skilyrðunum sé fullnægt. E. t. v. mætti kalla þetta málamiðlun-
* Stofn þessarar ritgerðar er erindi haldið á fundi Lögfræðingafélags Islands 18.
janúar 1973.
13