Tímarit lögfræðinga - 01.11.1975, Blaðsíða 22

inu, þ. e. í Reykjavík, Hafnarfirði, Keflavík, Vestmannaeyjum og Sauð-
árkróki. Alls staðar annars staðar eru verkamenn og verkakonur sam-
an í félagi, enda er það eðlilegt og í samræmi við nútíma viðhoi’f að
hætta félagslégri aðgreiningu verkafólks eftir kynferði. Kjara- og
skipulagssjónarmið ber hér að sama brunni. Verður þess væntanlega
ekki mjög langt að bíða, að framangreind fimm verkakvennafélög sam-
einist verkamannafélögunum á viðkomandi stöðum. Auk verkakvenna-
félaganna eru til verkalýðsfélög, sem einvörðungu eru skipuð konum,
vegna þess að þau taka til starfsgreina, er konur einar sinna, svo sem
Flugfreyjufélag Islands og Starfsstúlknafélagið Sókn. Af hliðstæðum
orsökum eru ýmis iðnaðarmannafélög og sjómannafélög eingöngu skip-
uð körlum eða því sem næst.
Þá má líta á sjómannafélögin. Sjómenn eru ýmist í hreinum sjó-
mannafélögum eða í blönduðum félögum, þ. e. félögum þar sem bæði
sjómenn og verkamenn eru félagar. Hrein sjómannafélög eru aðeins
fimm, þ. e. Sjómannafélag Reykjavíkur, Sjómannafélag Hafnarfjarðar,
Sjómannafélag Isfirðinga, Sjómannafélag Eyjafjarðar og Sjómannafé-
lagið Jötunn í Vestmannaeyjum. Hér má ef til vill bæta við Þernufélagi
íslands. Sjómannafélag Reykjavíkur er eina sjómannafélagið, er semur
um kaup og kjör háseta á kaupskipaflotanum, og hefur að þessu levti
áhrif sem landsfélag. Blönduðu félögin eru miklu fleiri. Algengt er, að
þeim sé skipt í deildir, t. d. verkamannadeild og sjómannadeild. Sem
dæmi um blönduð félög má nefna Verkalýðsfélag Stykkishólms, Verka-
lýðs- og sjómannafélagið Bjarma, Stokkseyri, og Verkamannafélagið
Fram á Sauðárkróki. Sjómenn og verkamenn eru hafðir saman í félög-
um svo víða um landið sökum þess annars vegar, að menn stunda sjó-
mennsku hluta úr árinu, en verkamannavinnu aðra hluta ársins, og hins
vegar af því að sjómannastéttin er svo fámenn í mörgum byggðarlög-
um, að eigi er þar grundvöllur fyrir sjálfstætt sjómannafélag.
I iðnaðarmannafélögunum eru að jafnaði einvörðungu faglærðir
menn í viðkomandi iðn, svo sem múrverki, trésmíði og rafvirkjun. Þó
eru til blönduð félög á þessum vettvangi, þar sem faglært og ófaglært
fólk er saman í félagi, og má sem dæmi nefna Bókbindarafélag Islands.
Hér er blöndunin byggð á þeirri skynsamlegu forsendu, að fólk á sama
vinnustað eigi að vera saman í stéttarfélagi hvort sem það er faglært
eða ófaglært. Þessa sjónarmiðs gætir þó ekki að ráði innan verkalýðs-
hreyfingarinnar. Gleggsta dæmið um stéttarfélög, sem bundin eru
vinnustaðnum, eru verslunarmannafélögin. Innan þeirra er fólk, sem
hefur aflað sér mismikillar menntunar, er gegnir misjafnlega verð-
mætum störfum, eða allt frá sendisveini upp í skrifstofustjóra.
116