Tímarit lögfræðinga - 01.11.1976, Blaðsíða 4

ast nauðsynlegt að fá reglugerðarákvæði. Ella verða reglurnar á því sviði, sem
um er að ræða, ófullkomnar og vandskýrðar. í grein þeirri hér í heftinu, sem
nefnd er í upphafi, er minnt á, að í gildistíð laga nr. 19/1959 var ekki sett
reglugerð um sambýlishætti í fjölbýlishúsum. Þó sagði í 20. gr. laganna:
„Félagsmálaráðherra setur í reglugerð nánari ákvæði um sambýlisháttu fólks
f fjölbýlishúsum." Alkunna er einnig, að ekki hafa verið settar allar þær reglu-
gerðir, sem fyrirmæli eru um í gildandi lögum um tekjuskatt og eignarskatt nr.
68/1971. Engin almenn reglugerð um þetta svið hefur verið gefin út, síðan
birt var reglugerð nr. 245/1963. Ákvæði vantar t.d. um frádráttarheimild vegna
námskostnaðar, sem setja skal eftir 13. gr. laganna. Skattareglur eru mikil-
vægar, og eiga borgararnir kröfu á, að réttaröryggi í allri skattaákvörðun og
innheimtu skatta sé tryggt eins og kostur er. Þau lausatök, sem verið hafa á
reglugerðasetningu eftir lögum nr. 68/1971 eru því óviðunandi.
3) Stundum hefur ekki tekist svo vel sem skyldi að breyta einstökum ákvæð-
um í lögum. I nýprentuðum hæstaréttardómi, Hrd. XLVII 653, sem upp var
kveðinn 2. júlí sl., er að finna dæmi um þetta. Þegar sett voru lög um að hér-
aðsdómarar gætu verið fleiri en einn í sama lögsagnarumdæmi, lög nr. 98/1961,
var 1. málsgr. 30. gr. einkamálalaganna um setudómara látin standa óbreytt.
Óvissa skapaðist um, hvort allir borgardómarar í Reykjavík væru vanhæfir,
ef yfirborgardómari mátti ekki fara með tiltekið dómsmál. Mun sú venja hafa
orðið, að setudómari var skipaður, þegar þannig stóð á. Ekki virðist þetta
þó hafa komið til úrskurðar í Hæstarétti fyrr en á sl. sumri, og taldi dómurinn,
að þessi venja ætti ekki við lög að styðjast. Hefði mátt spara fé og fyrirhöfn,
ef breytingarnar 1961 hefðu verið með öðrum hætti orðaðar.
Fleira þessu líkt kemur við og við til dómstólanna. Til dæmis var nýlega dæmt
í Hæstarétti mál um réttarfar í fasteignamálum í Reykjavík, Hrd. XLVII 286. Árið
1943 var lögunum um merkjadóm í Reykjavík breytt í því skyni að fækka mál-
um þar fyrir dómi og taka upp í borginni meðferð samkvæmt landamerkjalög-
um. Orðalag laganna frá 1943 var að ýmsu leyti óljóst, og hefur síðan verið
nokkuð breytilegt, hvernig með mál þessi hefur verið farið. Þó er Ijóst,, að ekki
hefur að öllu leyti verið farið eftir landamerkjalögunum í Reykjavík, því að
dómruðning hefur ekki tíðkast þar. I máli því, sem fyrr er nefnt og dæmt
var 5. aprll sl., taldi meirihluti Hæstaréttar að vfsu heimilt að dæma fasteigna-
mál á bæjarþingi Reykjavíkur, en skylt að hafa meðdómsmenn, ef svo væri
gert. Er jáetta dæmi um réttaróvissu vegna ónákvæmni í lagasetningu og
réttarframkvæmd.
Þó að hér sé ekki staður til að ræða frekar um lagasetningu, væri vafa-
laust ástæða til að víkja að fleiri atriðum. Lagasmíð er vandasöm, og æski-
legt er að komið sé betra skipulagi en nú tíðkast á vinnubrögð á þessu sviði.
Eins og kunnugt er hafa lög nr. 48/1929 um laganefnd aldrei komið til fram-
kvæmda, og er hvorki heppilegt né eðlilegt, að svo verði nú. Vitað er að al-
þingismenn leita aðstoðar hjá starfsmönnum Alþingis um málfar og laga-
tæknileg atriði, þegar þeir semja frumvörp og tillögur. Sennilega aðstoða
starfsmenn þingflokkanna einnig þingmenn með svipuðum hætti. Hitt er óvíst,
hvort nokkrar sérstakar ráðstafanir hafa verið gerðar til að vanda stjórnar-
frumvörp, og er líklegt, að svo sé ekki. Heppilegt er að fela dómsmálaráðu-
neytinu þetta verkefni, og mætti hafa sérstaka deild í ráðuneytinu
98