Ægir - 01.10.1996, Blaðsíða 18

þess að laun pr. klst. væru mun hærri
bæði í Danmörku og Noregi en hér-
lendis en laun hér væru mun hærri
væru laun reiknuð á hvert kíló. Um-
reiknað í kíló á klst. miðað við þekkt
afköst sýndi þetta að í íslensku frysti-
húsi voru framleidd 17-18 kíló á
manntíma meðan norskir kollegar
vorir skila 40 kílóum en Danir 50
kílóum á manntíma. Ágúst hvatti til
aukinna rannsókna og vinnutíma-
mælinga í fiskvinnslu og rifjaði upp
nokkurra ára gamlar mælingar úr
þremur stórum fiskvinnsluhúsum
sem sýndu að tírninn sem nýttist til
beinna framleiðslustarfa var á bilinu
26-28 klukkutímar. Nýting vinnutíma
var því 70-75% að frádregnum kaffi-
tímum. Ágúst benti á að ekkert væri
vitað hvort þetta væri dæmigert eða
hvort þetta hefði breyst frá því að
mælingarnar voru gerðar.
Ágúst hvatti til aukinnar menntunar
í greininni, sérstaklega meðal verkstjóra
og stjórnenda, og lagði til að hópbónus-
kerfi það sem víðast var tekið upp í fisk-
vinnslu seint á síðasta áratug verði lagt
niður að hluta og einstaklingsbónus
tekinn upp aftur í snyrtingunni. Hann
taldi að flæðilínurnar hefðu ekki skilað
nógu góðum árangri að þessu leyti og
því væri raunhæft að stíga þetta skref
aftur til fyrri hátta.
Hvað er til ráða?
Arnar Sigurmundsson, formaður
Samtaka fiskvinnslustöðva, sagði á áð-
urnefndum fundi að ef ekki yrði breyt-
ing á afkomu botnfiskvinnslunnar
mundi frysting botnfisks í landi dragast
vemlega saman á næstu missirum og at-
vinna þúsunda manna leggjast af með
tilheyrandi byggðaröskun. Hann taldi
að sameiningar fyrirtækja og gengisfell-
ingar upp á gamla móðinn myndu ekki
leysa vandann þar sem kjarni málsins
væri sá að hráefnisverð væri of hátt
miðað við verð á afurðum. Hann taldi
að þær aðferðir sem úrskurðarnefnd
notaði við verðlagningu hráefnis yrðu
að taka mið af afurðaverði, annað væri
algerlega óþolandi fyrir fiskvinnsluna.
50% af ýsu fara til landfrystingar inn-
anlands en 35% af þorskinum. 19%
ýsunnar eru fryst úti á sjó á móti 13%
af þorski. 50% af þorskaflanum fara í
saltfiskverkun.
Arnar taldi að lausn vandans fælist
ekki í því að leggja niður landvinnslu
Amar Sigurmundsson, formaður Samtaka
fiskvhmslustöðva, telur að um 1.000 störf
geti verið í hœttu vegna slœmrar stöðu
botufiskvhmshmnar.
og flytja vinnsluna út á sjó eins og sýn-
ist mega ráða af þessum tölum. Hann
hvatti til samvinnu atvinnulífs, verka-
lýðsfélaga og stjórnvalda um leiðir til að
snúa þessari þróun við.
Arnar sagði í samtali við Ægi að þró-
un næstu mánaða myndi skera úr um
það hvort illa stödd fyrirtæki hættu
botnfiskvinnslu.
„Þau 5000 störf sem við áætlum að
séu í botnfiskvinnslu dreifast þannig
um landið að atvinnulíf ýmissa smærri
staða getur orðið í uppnámi. Mjög hætt
er við að allt að 1.000 störf geti horfið
og verði ekki breyting á rekstrarum-
hverfi á næstu mánuðum þá erum við
að tala um mun fleiri störf en 1.000."
Arnar sagði ótvírætt að brýnasta
verkefnið í stöðunni væri að ná tökum
á hráefnisverðinu.
Viðskipti með hráefni skipast þannig
að í botnfiskafla til vinnslu innanlands
eru 36% seld á markaði en 64% ráðstaf-
að í beinum viðskiptum og fer hlutdeild
markaðar vaxandi.
Þessar tölur eiga sér nokkra samsvör-
un í því að í 60% tilvika eru útgerð og
fiskvinnsla á sömu hendi en í 40% að-
eins stunduð útgerð. í stómm dráttum
má segja að sjálfstæðar útgerðir selji
mest á mörkuðum en skilin eru ekki
eins skýr og tölurnar gefa til kynna.
Verkefni fyrirtækjanna sjálfra
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráð-
herra ávarpaði fundarmenn á aðalfundi
SF og taldi að slæm staða kæmi ekki
með öllu á óvart og taldi enga ástæðu
til að draga upp skuggamyndir af því að
hefðbundin fiskvinnsla legðist af og
fjöldaatvinnuleysi vofði yfir, en hitt
væri líka blekking að ástandið gæti ver-
ið óbreytt. Hann sagði:
„Þeir eru til sem vilja banna vinnslu
úti á sjó og segja að atvinnuhagsmunir
fólksins í landi eigi að ganga fyrir. Það
er í sjálfu sér virðingarvert sjónarmið.
En flestir hljóta þó að gera sér grein fyr-
ir því að miklum örðugleikum er háð að
hindra þróun sem felur í sér hag-
kvæmni í rekstri."
Þorsteinn boðaði semsagt að hið op-
inbera myndi ekki skipta sér af ástand-
inu og hnykkti á boðskap sínum með
því að segja:
„Það liggur alveg í augum uppi að
fiskvinnsla sem greiðir orðið meira en
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráðherra seg-
ir að erfiðleikar í botnfiskvinnslu séu
vandamál fyrirtœkjanna sjálfra.
18 ÆGIR