Ægir - 01.10.2000, Qupperneq 12

FISKVINNSLA
Aðalfundur Samtaka fiskvinnslustöðva:
Þorskurinn einn skapar meiri
gjaldeyri en stóriðjan
- sagði Arnar Sigurmundsson, formaður, í yfirlitsræðu
„Miklar breytingar hafa orðið á hráefnisverði til fisk-
vinnslunnar á milli fiskveiðiáranna 1997/'98 og áætlaðs
meðalverðs 1998/'99. Á þetta við hráefnisverð á flestum
algengum fisktegundum, að undanskyldri loðnu."
„Ef tekið er samanvegið áætlað meðalverð
í beinum viðskiptum og á fiskmörkuðum
innanlands á nokkrum helstu fisktegund-
um til loka fiskveiðársins 31. ágúst sl.,
borið saman við meðalverð árið áður,
koma þessar hækkanir berlega í ljós. Hrá-
efnisverð á þorski hefur hækkað um tæp
18%, ýsan hefur hækkað um tæp 23%,
ufsinn hefúr hækkað um rúm 7%, karf-
inn hefur hækkað um 6% og rækjan
hækkað um tæp 13%. Hráefnisverð á síld
hækkaði um tæp 7%, en loðnan hefur
lækkað um liðlega 34% frá meðalverði
fiskveiðiársins 1997/’98. Sveiflur hafa
verið mjög miklar á hráefnisverði á loðnu
undanfarin ár og má nefna að loðnuverð-
ið hækkaði um liðlega 30% árið áður.
Verðbreytingar á hráefni ráðast jafnan að
mestu af þróun afurðaverðs, en takmark-
að framboð og slagur um hráefnið, endur-
spegla ekki alltaf breytingar á afurðaverði
og kemur það berlega í ljós að þessi
sinni,“ sagði Arnar Sigurmundsson, for-
maður Samtaka fiskvinnslustöðva á aðal-
fundi samtakanna í fyrra mánuði. Arnar
kom víða við í máli sínu og upplýsti
stjórnendur fiskvinnslufyrirtækjanna í
máli og myndum um heildarstöðu grein-
arinnar um þessar mundir.
„Það hafa skipst á skyn og skúrir í
rekstri fiskvinnslunnar á síðustu árum,“
sagði Arnar í máli sínu. „Vaxandi
þorskafli, ásamt háu afurðaverði, hefur
hjálpað mikið í frystingu og söltun. En
það eru víða blikur á lofti. Aflasamdrátt-
ur í rækjuveiðum setur afkomu rækju-
vinnslunnar í mikinn vanda. Eftir nokk-
urra ára góðæri og mikla uppbyggingu í
mjöl- og lýsisvinnslu hefur slegið í bak-
seglið vegna verðþróunar á heimsmark-
aði. Veiðar í Smugunni eru ekki lengur
sú búbót sem þær voru áður og mikil
hækkun á innfluttum Rússaþorski að
undanförnu hefur kippt fótunum undan
rekstri nokkurra fiskvinnslufyrirtækja.
Nýr samningur við Norðmenn og Rússa
um veiðar Islendinga í Barentshafi bind-
ur enda á erfitt deilumál þessara þjóða.
A innlendum vettvangi er ástæða til
þess að hafa þungar áhyggjur af þróun
efnahagsmála. Greinileg þensla er í
nokkrum atvinnugreinum, einkum á höf-
uðborgarsvæðinu og mikill innflutningur
orsakar mikinn viðskiptahalla. Nú stefn-
ir í 4-5% verðbólgu á þessu ári, sem er
rúmlega tvöfalt meira en í okkar helstu
viðskiptalöndum. Aukin þensla í þjóðfé-
laginu, með tilheyrandi kostnaðarhækk-
unum, hefur neikvæð áhrif á samkeppnis-
stöðu útflutningsgreina og þann stöðug-
leika sem treyst hefur afkomu atvinnu-
rekstrar og verið grundvöllur bættra lífs-
kjara hér á landi á síðustu árum. Þrátt
fyrir þessar blikur á lofti og misjafna af-
koma fyrirtækja þá er ekki að finna upp-
gjafarhljóð í sjávarútvegi."
Breytingar í veiðum og ráð-
stöfun botnfiskafla
Arnar benti á í máli sínu að miklar breyt-
ingar hafi orðið á ráðstöfun botnfiskaflans
á þessum áratug. Vinnsluskipum fjölgaði
og á sama tfma dró mjög úr hlutdeild
gámafisks og siglingum fiskiskipa.
„Veiðar utan fiskveiðilögsögunnar jukust
stórlega og innflutningur á Rússaþorski
Arnar Sigurmundsson, formaður Samtaka
fiskvinnslustöðva.
skipti orðið umtalsverðu máli í rekstri
nokkurra fyrirtækja. En hlutirnir breyt-
ast hratt í sjávarútvegi. Mikill samdrátt-
ur varð í þorskveiðum utan lögsögunnar
og framboð á Rússafiski hefur minnkað
og verð á hráefninu hækkað mjög mikið
En þessar tölur segja ekki alla söguna.
Þannig hefur það gerst á síðustu þremur
árum að þorskaflinn hefur aukist en veið-
ar á öðrum botnfisktegundum hafa sveifl-
ast nokkuð á milli ára. Þannig hefur
heildarbotnfiskaflinn breyst lítið þrátt
fyrir aukinn þorskafla á síðustu árum.
Ráðstöfun botnfiskafla til vinnslu inn-
anlands var um 68% fyrir áratug, en þá
hafði útflutningur gámafisks náð há-
marki. Á síðustu árum hefur hlutfall
botnfiskafla til vinnslu innanlands verið
nálægt 60%. Fyrstu sjö mánuði þessa árs
er áætlað að um 65% af botnfiskaflanum
hafi farið til vinnslu hér á landi. Þessu til
viðbótar kemur innflutt hráefni, aðallega
þorskur, sem nú er aðeins áætlað 2% á
þessu ári.“