Ægir - 01.10.2000, Síða 21

LÍNUVEIÐAR
hægt vegna lítils straumhraða. Til
dæmis tekur það lykt af beitunni
292 mínútur eða tæpar 5 klukku-
stundir að berast til fisks sem er í
700 metra fjarlægð ef straumhraði
er 4 metrar á sekúndu.
Bitið á öngulinn
Viðbrögð fiska þegar þeir finna
beituna eru ólík eftir tegundum.
Athuganir sem gerðar voru í
Norðursjónum sýndu að 20 sinn-
um fleiri ýsur en þorskar aðeins
nörtuðu í beituna. Þorskurinn var
ágengari, beit oftar á og festist
frekar á önglinum en ýsan.
Ysan, sem er bæði minni og
hlutfallslega kjaftminni en þorsk-
urinn, lætur sér oft nægja að narta
í beituna án þess að bíta á öngul-
inn.
Báðar tegundirnar tóku mikil
og snögg viðbrögð með beituna í
kjaftinum, þorskurinn þó enn
sneggri en ýsan.
Gerð öngla
Hönnun öngla ræður mestu um
veiðni langlína. Fram á miðjan nx-
unda áratuginn var hinn hefð-
bundni J laga öngull nánast ein-
göngu notaður til að veiða botn-
fisk á línu í Norður-Atlantshafi.
Síðustu tvo áratugina eða svo hafa
nýjar gerðir öngla verið þróaðar
og gerðar tilraunir með þær, sem
leiddu í ljós yfirburði nýju gerð-
anna þeirra í samanburði við hefð-
bundnu gerðina. Veiðni langlína
má bæta mikið með því að nota
þessar nýju gerðir öngla.
Mesta veiðniaukningu hefur
hringöngull sýnt við lúðuveiðar,
meira en tvöföldun afla miðað við
hefðbundna J öngulinn. EZ öng-
ullinn er að lögun mitt á milli J
öngulsins og hringöngulsins, sér-
staklega gerður fyrir Mustad
Autoline kerfið. Hann hefur gefið
50% aukningu ýsuafla og 20%
aukningu þorskafla.
Yfirburðir nýju önglanna liggja
í því að oddurinn er beygður inn
að leggnum eða í áttina að aug-
anu. Veiðni öngla ræðst af því
hversu vel þeir festast f fiskinum
og möguleikum hans að hrista þá
úr sér. Þegar fiskur bítur á öngul
með þessu lagi og kippir í línuna
kemur átakið á odd öngulsins sem
er í beinni línu við átakspunkt-
inn, augað á önglinum. Þess
vegna eru minni líkur á að hann
losni úr fiskinum.
Önglar af nýrri gerðinni festast
líka betur í fiskinum vegna þess
að bilið milli bogna oddsins og
leggsins á önglinum er minna en
á gömlu J gerðinni.
Nýju önglarnir eru veiðnari en
gamla J gerðin á tegundir eins og
ýsu og lúðu þar sem öngullinn
krækist helst í kjálka. Til dæmis
eru líkurnar á því að ýsa festist á
öngli með beitu ekki mjög mikl-
ar miðað við þorsk, sem er miklu
ágengari og áræðnari við beituna
og kokgleypir oft.
Stærð öngulsins hefur einnig
áhrif á veiðni. Litlir önglar eru
veiðnari en stórir. Líklegasta
ástæðan er sú að að þeir eru
grennri en stórir önglar og þess
vegna þarf minni kraft til þess að
oddurinn stingist gegnum vefinn
í kjafti fisksins.
Lokkun beitu
Veiðni langlínunnar byggist á
lykt og bragði beitunnar, sem fær
fiskinn til að leita að önglinum og
bíta á. Lítum nánar á nokkur at-
riði.
I fyrsta lagi eru það lyktar- og
bragðefnin sem beitan gefur frá
sér sem ráða hve lokkandi hún
virkar á fiskinn sem veiða skal.
I öðru lagi ákvarðar magn lykt-
ar- og bragðefna, sem berst frá
beitunni, stærð þess svæðis sem
þau berast um. Því meiri sem
þéttni efnanna er þeim mun
stærra verður svæðið þar sem fisk-
urinn nemur þau.
I þriðja lagi hefur lögun, stærð
og bragð beitunnar áhrif á hvort
fiskurinn bftur á eftir að hafa
fundið hana.
I fjórða lagi ræðst veiðni beitu
af því hversu vel hún tollir á öngl-
inum. Veiðni línu skerðist því
meira sem beitan losnar af fleiri
önglum.
Hver fiskitegund hefur sinn
eigin smekk fyrir beitu og sömu-
leiðis ræðst smekkurinn að miklu
leyti af stærð fisksins. Gerð beit-
unnar er því talin sá þáttur sem
mestu ræður þegar veiða skal ein-
hverja sérstaka fiskitegund en
stærð beitunnar þegar helst á að
veiða sérstaka stærð innan teg-
undarinnar.
Engin sérstök tengsl hafa fund-
ist milli vænlegrar beitu og helstu
náttúrlegrar fæðu fisksins. Til
dæmis er þorskur í Barentshafi
mest veiddur á makríl og smokk-
fisk, sem eru óalgengar tegundir á
Samanburður átakslínu á hefðbundnum J laga öngli og EZ öngli.
Oddur J laga öngulsins myndar horn við átakslínuna þar sem aft-
ur á móti oddur EZ öngulsins er beint í átakslinu. Greiniiegt er
þess vegna að oddur EZ öngulsins stingst frekar i gegnum vefinn
i kjafti fisksins en J laga önguitinn.
svæðinu. Þar er aðalfæða þorskins
loðna og rækja, en þær tegundir
eru sárasjaldan notaðar sem beita
fyrir þorsk í Barentshafi.
Astæðan kann að vera sú að
þorskurinn skynjar náttúrlega
bráð sína að mestu leyti sjónrænt
og hreyfing bráðarinnar gæti
hvatt hann til að ráðast á hana.
Staðbundna beitu á öngli skynjar
hann aftur á móti af bragði henn-
ar og lykt.
Ástæða þess að hægt er að
nokkru leyti að ráða því með
stærð beitu hvaða stærð af fiski
veiðist á hana er sú að smærri fisk-
ur velur frekar bráð undir vissri
stærð, bæði vegna kjaftstærðar
sinnar og möguleikanum að ná
bráðinni og halda henni.
Færri þorskar undir 60 sm á
lengd taka stóra beitu en smáa, en
hins vegar tekur sami fjöldi
þorska yfir 60 sm á lengd stóra og
smáa beitu.
Á smáa makrílbeitu (10 g) veið-
ast ríflega tvöfalt fleiri ýsur en á
stóra (30 g). Dæmigert er fyrir ýs-
una að narta aðeins lítillega í beit-
una þannig að mestur hluti stórr-
ar beitu og öngullinn er utan-
kjafts.
Efni í línu
Það gæti haft áhrif á veiðni línu