Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1920, Page 37

35
sjerstaklega i tilefni af síðasta riti hans, um Einokunarversl-
un Dana á Islandi 1602—1787.
Deildin hefir einkanlega bundið veitingu þessarar nafn-
bótar við eina bók, og er það af nokkuð sjerstökum ástæð-
um. Auðvitað metur deildin að fullu önnur ritslörf og vís-
indastörf próf. Jóns Aðils, bæði hin prentuðu rit hans, sem
heita mega kunn öllum landslýð, og ekki siður fyrirlestra
þá, sem hann hefir flutt í háskólanum, og að mestu leyti
eru óprentaðir. En verslunarsöguna má samt hiklaust telja
aðalverk hans að svo komnu máli, enda um leið eitt af
merkustu sagnaritum íslendinga frá síðari öldum. Auk þess
var deildarmönnum kunnugt um, að próf. Jón Aðils hafði í
hyggju að senda háskólanum bókina í þvi skyni að hljóta
doktorsnafnbót fjTrir hana, en þá þótti þeim ýmsar ástæður
liggja til þess, að bonum væri fremur veitt nafnbótin í heið-
ursskyni en að undangengnu prófi. Deildin gat með þvi
neytt tækifæris til þess að sýna mikilsmetnum og vinsælum
meðlimi sínum sjerstakan vott virðingar og þakklætis. Og
auk þess áleit deildin stöðu próf. Jóns Aðils meðal fræði-
manna vorra vera orðna samskonar og staða listamanna
þeirra er, sem selt er sjálfdæmi um verk sín á listasýning-
um. Um Verslunarsöguna er í raun og veru enginn eins
bær að dæma og höfundur sjálfur, ekki einungis af þvi
að mikið at henni er bygt á heimildum, sem hann einn hefir
kannað, heldur lika af því að hann er, og hlýtur að vera,
hæstirjettur deildarinnar í því, sem að sögu íslands lýtur.
Eins og nærri því hefði mátt óhóf heita að senda inn sem
doktorsritgerð annað eins verk, svo umfangsmikið og þrungið
af vinnu svo margra ára, þar sem brot eitt af því hefði
verið nægilegt til þess að hljóta nafnbótina fyrir, — svo hefði
það berlega verið ofrausn af okkur hinum deildarmönnun-
um að fara að leggja dóm á það, eða brjóta það til mergjar
við sókn og vörn.
Heimspekisdeildin telur sjer sóma að því að veita með
þessari nafnbót viðurkenningu fyrir mikið og merkilegt starf
og aðdáanlega trúmensku við vísindi og ritstörf, og láta fylgja