Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 14
14
ingar á orðum ritningarinnar, og vísindamenn Gyðinga í Al-
exandríu, eins og t. d. Fíló, höfðu brotið þar brautina svo
rækilega, að engu var við að bæta. Fíló hafði t. d. sýnt og
sannað með óeiginlegri skýring ritningarinnar, að i lögmál-
inu væri allur vísdómur Grikkja fólginn.
Þó liefði mátt vænta þess, að kristnir menn vildi, er tímar
liðu, fá eitthvað af ritum sínum tekið i tölu helgra rita. En
þá virtist sú leið vera opnust og greiðust, að bæta þeim við
ritsafnið, eins og gert hafði verið við apokrýfu bækurnar áð-
ur. Þess sjást meira að segja dæmi, að þetta var reynt og þótti
ekkert óskaplegt. Með þessum hætti hefði kristnin getað auðg-
að ritning sína þannig, að liún hefði fullnægt þörfum safn-
aðanna.
Enn ein leið virtist og liggja talsvert nærri, og liún var sú,
að hafna alveg ritning Gyðinga og húa sér til nýja. Páll post-
uli hafði sagt, að hann vildi ekkert þekkja nema Jesúm Krist
og hann krossfestan (1. Kor. 2, 2) og mörg önnur orð, er virt-
ust fela í sér ótvírætt, að það nýja væri allt, en það gamla
ekkert. Ignatius segir líka, að hann trúi engu nema liann
finni það í fagnaðarerindinu (Fil. 8). Til hvers var þá verið
að lialda i Gamla-testamentið ?
Hér voru því þrjár leiðir fram undan: 1) Að láta sér nægja
ritninguna eins og' hún var (Gamla-testamentið), 2) að bæta
við ritninguna því, sem kristnir menn vildi einkum liafa, og
3) að hafna alveg Gamla-testamentinu.
En engin af þessum leiðum var farin. Þróunin stefndi í þá
átt, sem engum skyldi hafa til hugað komið og erfiðust virt-
ist, að koma upp nýju ritsafni við hlið þess fyrra. Þetta er
svo merkilegt, að rétt er að gera sér grein fyrir, hvaða öfl
og hugsanir það voru, sem beindu þróuninni i þessa átt.
Það, sem hér mun hafa valdið mestu um var það, að kristn-
ir menn trúðu frá upphafi skilyrðislaust tveim aðiljum. Ann-
ar aðilinn var hin innblásna ritning, en hinn var kenning
Jesú Krists sjdlfs. Þetta skín allsstaðar út úr bréfum Páls
postula. Þegar hann getur borið fyrir sig ritninguna eða orð
Jesú Krists, þá þarf hann ekki frekar vitnanna við. „En eg segi
yður“ liafði Jesús sagt, er hann í fjallræðunni leiðrétti það,
sem sagt liafði verið við forfeðurna, og þetta orð hafði ekki
gleymzt. Frá uppliafi er þvi við hlið ritningarinnar nefnt ann-
að nafn, er ekki var óæðra, og það var „drottinn“. Þá mynd-
ast talshátturinn: Ritningarnar og Droítinn /aí ygacpal xal
6 xÚQiogj og' það liefir verið sagt, að í þessari stuttu setning