Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 43
43
komið guðs orð, sem hvergi mætti hagga, því að þá hefði
hann ekki leyft sér þetta. Hann meira að seg'ja fer með efnið
talsvert eftir geðþótla. Hann fvlgir yfirleitt tímaröð Jóhannes-
ar, en víkur þó út af er honum sýnist, eins og t. d. um muster-
ishreinsunina. Hann sleppir frásögnum, sem hann telur end-
urtekningar, eins og t. d. er Jesús mettar 4000 manns. Hann
hætir inn í úr Post. og bréfum, ef hann finnur fyllri frásögn,
eins og t. d. um himnaför Jesú. Og loks hefir hann nokkur orð
og atvik, sem eru alveg utan Nýja-testamentisins.
Allir þessir menn og auðvitað ýmsir fleiri, sem vér nú ým-
ist ekki þekkjum, eða ekki er rúm til að nefna hér, svo sem
trúvarnarhöfundurinn Athenagóras í Aþenu, Dionýsíos bisk-
up i Korintu og Theofílns frá Antíokkíu o. fl. o. fl., unnu ó-
metanlegt undirbúningsstarf að því megin átaki, sem kirkjan
varð nú að taka. Markíon vann á með ritsafni sínu, Valen-
tínus dró menntamenn með kerfi sínu og tilvitnunum í lejmi-
lega erfikenning, og svo kom loks stefna Montanusar með
andagáfurnar endurvaktar og haráttu gegn veraldarívasan
kirkjunnar.
Meginátakið gegn þessu öllu var myndun kaþólsku kirkj-
unnar um 180 e. Ivr. og þar á meðal myndun ritsafnsins.
En áður en farið er lýsa þessu nánar er rétt að bera upp
nokkur vandamál i þessu sambandi. Er að visu nokkur vafi,
hvenær er réttast að ræða þau, en það virðist ekki vera fjarrí
sanni að gera það einmitt hér, áður en liafin er frásögn af því,
hvernig ritsafn Nýja-teslamentisins mótast i hönduni þeirra
manna, sem nú taka vitandi og viljandi að vinna að myridun
þess. Þessar spurningar eru:
1. Hvernig stóð á því, að i ritsafn Nýja-testamentisins voru
tekin hréf við hlið guðspjallanna?
2. Hvernig stóð á, að guðspjöllin voru tekin fjögur í stað
eins?
3. Hvernig stóð á því, að Opinberunarbók Jóhannesar
komst i ritsafnið og þá hún ein af opinberunarbókum?
Um allar þessar sjmrningar hefir að vísu hitt og þetta verið
sagt óbeinlínis hér að framan, en þær eru í sjálfu sér svo
merkilegar, að réttmætt er, að ræða þær nokkru frekar sér á
parti.
Bréfin í Nýja-testamentinu.
Oss,sem erum vanir Nýja-testamentinu eins og það er, get-
ur ef til ríll fundist það sjálfsagt, að hafa þar þau rit, sem