Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Síða 44

44
þar eru, bréfin ekki síður en guðspjöllin. En svo er í raun og
veru alls ekki, og það verður ljóst þegar í stað, er vér lítum
betur á málið. Bréf Nýja-testamentisins eru mörg, og þá ekki
sizt flest bréf Páls, fullkomin einkabréf, rit, sem ætluð voru
ákveðnum mönnum á ákveðnu augnabliki og í ákveðnum til-
gangi. Hvernig gat mönnum dottið í liug, að gera slík rit að
algildum regluritum, er vera ætti leiðbeining öllum mönnum
á öllum tínnun í öllum málum? En þetta lilaut að felast í því,
að taka þau inn í ritsafnið. Hvað varðaði menn um það, þó
að Páll postuli bæði Tímóteus að drekka ekki alltaf vatn
lieldur stundum dálítið af víni vegna magans og annars las-
leika? Hvað varðaði menn um það, livaða áfanga ferða-
mennirnir fóru á trúboðsferðum sínum? Eða livort þessi
maður eða binn hefði verið lasinn, en væri nú batnað og
myndi bráðum koma beim? Og þetta er sett við liliðina á
sálubjálplegri kenning .Tesú Ivrists og gert lienni jafn réttliátt!
Menn bljóta að sjá, að þetta þarfnast skýringa.
Bent hefir verið á í þessu sambandi, að þegar tveir mjög
ólíkir lilutir fylgjast að, þá sé það af því, að þeir sé i raun og
veru útarmar einhverrar gevsimikillar beildar, sem bak við
standi. Og bcr sé einmitt um slíkt að ræða. Það sem bindi
þetta tvennt saman sé hugtakið „erfikenning“.
Erfikenningin er nokkurskonar brú, sem nútíminn reynir
að leggja yfir móðu aldanna til þess að geta sótt liðstyrk frá
bersveitum fornaldarinnar og köppum gegn mótherjum og
erfiðleikum þeini, er að steðja í nútíðinni. Einmitt slíkan lið-
stvrk þráði kirkja annarar aldarinnar mjög heitt, því að
sennilega hefir kirkjan aldrei átt erfiðari daga að öllu sam-
löldu. Gegn öllum þeim stefnum, sem toguðu sin í liverja átt-
ina, þráði kirkjan eittbvað „fast“, eitthvað sem nú þegar væri
komið i óbifanlegt mót. Og þetta hlaut að bafa gagnger ábrif
á allar athafnir kirkjunnar. En skýrast keinur þetta fram í
þeirri brifning, sem nú fer að verða fjTÍr öllu, sem kallað var
„postuIlegt“. Þetta náði þó ekki sizt til rita þeirra, sem bér er
um að ræða, ritanna, sem geymdu bjálpræðissöguna. Bitsafn
var ekki til, en erfikenningin vissi af bóp rita, sem óliætt
myndi að treysta, og það var erfikenningin, sem réði er Nýja-
testamentið varð til.
En hér var um tvö atriði að ræða, annarsvegar inniliald
bjálpræðissögunnar, og hinnsvegar sannanirnar f},TÍr því, sem
fram liafði farið. Hvorttveggja varð auðvitað erfikenningin