Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Qupperneq 47

47
tektarvert, að formálar þeir, sem í safni Markíons fylgdu bréf-
um Páls, hafa komizt inn í liandrit af Nýja-testamentinu, án
þess að menn hefði hugmynd um, að þeir voru frá þessum
erkióvin. Þetta hefir sannazt nýlega. Má þá nærri geta, hvort
ritsafn hans átti ekki sinn þáttíþví, að móta Nýja-testamentið.
Hér að framan hefir svo verið sýnt fram á, livernig þetta
leiddi til þess, að önnur postulleg rit komust að. En þó að
þetta sé svona rakið hér eins og jöfn og stöðug þróun, þarf
ekki að efa, að skoðanir manna hafa verið talsverða stund
að mótast, og á ýmsum stöðum í kirkjunni hefir talsverð hið
verið á því, að menn liti á þessi rit sem heilaga ritning. Höf-
um vér þar eitt dæmi. Það voru nokkrir kristnir menn í þorp-
inu í Scili i Afríku, sem teknir höfðu verið og líflátnir fyrir trú
sína. Þegar þeir voru spurðir að því, livað þeir hefðu í bóka-
skrínu safnaðarins svöruðu þeir: „Bækurnar og bréf Páls,
réttláts manns“. (Quæ sunt res in capsa vestra? Libri et
epistulæ Pauli viri justi). Setningin er ekki vel ljós, en senni-
legast er þó, að „bækurnar“ sé ritningin, þ. e. Gamla-testa-
mentið. Og þeir eiga að vísu og nota bréf Páls, en telja þau
i öðrum flokki.
En livað sem þessu leið, þá var nú ísinn brotinn og kirkjan
komin inn á þá leið, að eignast tviskipt ritsafn.
Guðspjöllin fjögur.
Áður liefir nokkuð verið vikið að því atriði, að kirkjan
valdi þann kostinn, að taka fjögur guðspjöll í ritsafnið í stað
þess annaðhvort að taka aðeins eitt þeirra eða samræma þau
i eina lieild. Þetta er í raun réttri talsvert merkilegt mál, og
því ástæða til þess að ræða það ofurlítið nánar.
Erfiðleikarnir á því, að taka fjögur guðspjöllin og raða
þeim lilið við hlið, hafa verið mjög miklir, eftir að sú krafa
fór að verða eindregin, að liér væri um óskeikul rit að ræða.
Því verður sem sé alls ekki neitað, og tii þess hafa menn
fundið fram á þennan dag, að nokkurra mótsagna kennir i
frásögn þessara guðspjalla. Æskufrásögum Matt. og Lúk. ber
t. d. mjög lítið saman, og meðal annars eru ættartölur Jesú all
ólíkar. Upprisufrásagnirnar eru líka talsvert ólíkar í guð-
spjöllunum og ennfremur er erfitt að samrýma þær alveg
við frásögn Páls í 1. Kor. 15. Frásagnir um ýmsa viðburði eru
einnig með sama marki brenndar. Jóhannes lætur t. d. must-
erishreinsunina fara fram á allt öðrum tíma en hinir guð-
spjallamennirnir, og' píningarsaga lians er talsvert frábrugð-