Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Page 55
ÁKVEÐNARA STARF
RITSAFNIÐ Á VESTURLÖNDUM
Almenna kirkjan stofnuð.
FjTrstu öld kristninnar má kalla æskuskeið hennar í fleira
skilningi en þeim, að hún er upphafstímabilið. Hún her mörg
merki æskunnar. Hún er tímabil frelsisins og tilraunanna.
Söfnuðirnir eru dreifðir um allan heiminn, en ekkert heldur
þeim saman annað en sameiginlegur áhugi fyrir sama mál-
efni. Hver hagar sér eins og hann telur rétíast. En þess var
naumast að vænta, að svo gæti lengi gengið. Erfiðleikar sjálf-
ræðisins komu í ljós jafnldiða ánægjunni við það, Hver
stefnan eftir aðra kom upp innan kristninnar, stefnur, sem
hófust engan veginn til þess að gera kirkjunni mein, heldur
þvert á móti, en voru þó þess eðlis, að kirkjan varð að
snúast gegn þeim. Ehjóningar vildu kevra kristnina aftur á
hak og gera úr henni endurbættan gyðingdóm. Markíon og
hans fylgismenn vildu aftur á móti slíta hana algerlega frá
gyðingdóminum. Gnóstíkar vildu samlaga kirkjuna heimin-
um með vísindum hans og speki. En Montaningar vildu ein-
angra hana gersamlega frá þessari veröld. — Hér var þvi um
æði margvísleg öfl að ræða, þó að aðeins sé nefndar helztu
stefnurnar, og það var ekki lítill vandi fvrir kirkjuna, að
sjá þegar í æsku, livað hentast myndi reynast og réttast.
Ofan á þetta hættist svo jmkil og sívaxandi andstaða af
hendi lieiðinna manna, hæði lýðsins og vfirvalda.
Það ldaut því að verða mönnum ljóst, að gegn slíkum hætl-
um var ekki mögulegt fvrir söfnuðina að standa dreifðir og
samtakslausir. Það varð að draga fram það, sem sameinaði
alla, og það varð að koina festu og skipulagi á allt starfið.
Það mátti ekki ske, að söfnuðir í einu héraði héldi þessu
fram og söfnuðir í öðru héraði hinu. Einn varð að styrkja
annan, en þá varð líka einn að fara eftir öðrum, fórna
nokkru af frelsi sínu til þess að eignast meiri kraft í staðinn.
Þetta leiddi til myndunar hinnar kaþólsku eða almennu