Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 63
63
að liugmyndin um ritsafnið er þá fyrst að verða fullmótuð,
og það eins fyrir því, þótt menn hefði notað þessi rit áður
og haft ást á þeim.
Það eru vestrænir menn, menn með skipulagsgáfu, sem
fyrstir gera sér Ijósa þessa nauðsyn.
En þegar húið var að gera sér liana ljósa var enn eftir
mikið og vandasamt verk. Og það var að ganga úr skugga um,
hvaða rit ætti heima í safninu. Að vísu var samkomulag og
samþykki allra um allmörg rit. En um önnur var allt á reiki.
Á þessu varð að taka með handhragði vísindamannsins.
Það varð að rannsaka allt frá rótum eftir því sem föng voru
til. Og' þá er það, að austrænu mennirnir taka við forustunni.
Hippolýtus og Cýprían.
Að þetta starf yrði naumast unnið á Vesturlöndum sést
hezt með því að athuga tvo af fremstu leiðtogum Vestur-
kirkjunnar á fyrri parti 3. aldarinnar, þá Hippolýtus í Róm
og Cýprían í Karthagó.
Um Hippolýtus er flest á allmiklu reiki, og persóna hans
er vafin þokukenndum helgisögnum. Hann hefir verið kall-
aður hiskup í liafnarhæ frá Róm, en sennilegast er, að liann
hafi verið nokkurskonar aðstoðarmaður biskupsins, til þess
að annast sérstaklega útlendinga í Róm. Halda sumir vís-
indamenn, að vér skyggnumst liér inn í það rót, sem verður
í söfnuðinum í Róm við það, að latneska stefnan ryður sér
til rúms, en fram að þeim tíma var gríska stefnan ráðandi.
Hippolýtus hefir verið eindregið fylgjandi grísku stefnunni,
og hann liggur í stöðugum stórdeilum við biskupana Zefvr-
inus og Kallistus, sem latneski flokkurinn hefir sett á hisk-
upsstólinn. Bregður Hijipolýtus þeim um of mikla vægð í
kirkjuaga. Hippolýtus var rekinn i útlegð til Sardiníu árið
235 og mun hafa látizt fljótt eftir það.
Árið 1551 fannst líkneski Hippolýtusar. Vantaði á það höf-
uðið og meira, enda var stóllinn, sem hann situr á, merki-
legasti parturinn af myndinni. Á hak lians var sem sé grafin
skrá um fjölda bóka, sem liann hefir skrifað, og hafa menn
við það fengið enn Ijósari liugmynd um það, hvílíkur af-
kastamaður hann var i ritstörfum, — sennilega langmesti rit-
höfundur, sem rómverski söfnuðurinn átti um langt skeið.
Hann ritaði meðal annars mikið verk til þess að hrekja alls-
konar villutrú, ogfannst meginþorri þess verks um miðja síð-
ustu öld.