Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Page 65
RITSAFNIÐ í ALEXANDRÍU
Skólinn í Alexandríu.
Frá fornu fari var Alexandría eitthvert mesta menntasetur.
Þar söfnuðust saman, undir vernd konunga, sem unnu vís-
indum, fræðimenn og grúskarar frá fjölda landa og þjóða.
Þar var eitthvert frægasta hókasafn heimsins og starfsskil-
Jrrði öll hin beztu. Var það snemma frægt, hve víðsýni var
mikil í Alexandríu, og hvernig öll heimsins fræði runnu þar
saman i eitt. Jafnvel G}rðingar, sem annars héldu sér og sin-
um fræðum burtu frá öllu öðru, gátu ekki staðizt þennan
anda í Alexandríu, heldur tóku þeir þar að sýna fram á, að
gyðingdómur og heimspeki Grikkja gæti vel samrýmst.
Þetta stafaði hæði af þvi, hve menn kynntust öllu í Alex-
andriu og svo því, að Egiptar þóttu vfirleitt léttir í lund og
fljótir að kynnast og ganga inn á livað sem þeir hittu fyrir.
Lýsir Hadrían keisari þessu í hréfi einu, þar sem hann segir
meðal annars, að kristnir menn dýrki Serapis og Serapis-
dýrkendur sé kristnir. Þetta sýni, hve áhrifagjarnir og um-
hurðarlyndir menn sé i Egiptalandi.
I þessari horg reis upp fyrsti háskóli kristninnar, kallaður
diðaoy.alelov. Menn vita því miður ekki um uppruna hans.
Helgisögnin segir, að Markús guðspjallamaður hafi stofnað
liann, þegar hann var biskup þar í borginni. Getur auðvitað
vel verið, að rætur hans megi rekja til þeirra, sem voru læri-
sveinar postulanna. En fvrsti forstöðumaður lians, sem vér
vitum um, var Pantenus nokkur, ágætur maður.
Þessi skóli átti nú fvrir höndum, að gera kristnu trúnni
þau vísindalegu skil, sem liún gat ekki undan komizt til
lengdar. Kristnin varð að fara í þessa sömu deiglu eins og allt
annað, sem vinna vildi sigur í heiminum og ná eyrum mennta-
mannanna. Hún varð að standast reglur vísindanna og sam-
rýmast þeim alviðurkenndu lögum, sem þóttu vera grundvöll-
ur allrar hugsunar.
Þetta tókst svo, að skólinn í Alexandriu varð um langt
9