Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Side 68
68
bréfa, sem nú eru í N.-t. Auk þeirra vitnar hann svo í Didake
sem heilagt rit. Afstaða hans til Post. er ekki ljós. Hann vitn-
ar í hana án þess að láta uppi, livort hann telur hana ritning
eða ekki. Sömuleiðis vitnar hann og í „Prédikun Péturs“, rit,
sem nú þekkist ekki, nema af tilvitnunum Klemenzar.
Loks má svo nefna afstöðu Klemenzar til Opinberunarrit-
anna. Einnig hér vildi hann vera sem rýmstur. Hann telur
ekki aðeins Op. Jóliannesar, heldur einnig Opinb. Péturs og
Hirði Hermasar. Og' fyrir áhrif Klemenzar og Alexandríuskól-
ans, vai’ Hirðirinn lengi fram eftir í ritsafninu á Austurlönd-
um, eftir að Vesturlandakirkjan hafði hafnað honum með
öllu.
Af þessu má sjá, að allir fjórir flokkar N.-t. ritanna voru að
einhverju leyti auknir af Klemenz, ýmist beinlinis með viðbót-
arritum eða ritum, sem telja mátti góð og nytsöm, þótt ekki
væri safnhæf. Gyðingar í Alexandríu vildu hafa ritsafn sitt
stærra en heimagyðingar, eins og áður er vikið að, og alveg
sama sagan endurtekur sig nú um ritsafn kristinna manna.
Þessar skoðanir Alexandriumanna speglast svo í hinum
elztu handritum af Biblíunni, því að í þeim eru ýmis af þeim
ritum, sem ekki lentu endanlega í ritsafninu. Og óvissan,
sejn var um ýmis af þessum ritum, kemur og í Ijós í handrit-
unum, því að þar eru ritin sitt á hvað.
Alexandríu-Klemenz hrökklaðist frá Alexandríu í ofsókn
árið 202, og vitum vér litið um hann eftir það. Þó verður hans
vart nokkrum árum síðar í Asíu, og árið 216 er hann dáinn,
en nánar vita menn ekki um afdrif lians.
Órígenes.
Frægasti lærisveinn Klemenzar, og sjálfsagt einn mesti lær-
dómsmaður, sem kirkjan hefir átt, var Örígenes. Ef svo jná
virðast, sem Klemenz hafi ekki notið þeirrar upphefðar eða
álits, sem hæfileikum hans sómdi, þá á þetta þó í langt um
ríkara mæli heima um Órígenes. Hann náði aldrei neinum
kirkjulegum völdum eða metorðum, en var flæmdur frá
menntastofnun sinni og hrakinn og hrjáður. „Kirkjufaðir“
hefir þessi dæmalausi lærdómsmaður ekki heldur orðið, en
aftur á móti lent á villumannaskrá kirkjunnar. Og það
var ekki svo mikið sem það, að hann fengi þeirri heitu þrá
sinni fullnægt, að verða heinlínis píslarvottur, og virðist þó
svo, sem það liefði átt að vera auðsótt, því að um alla æfi
hans luktu ofsóknir, og mótuðu æfiferil hans.