Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 77
77
ritið endar í Hebr. 9, 14, svo að ekki er liægt að segja um,
hvort í því hafi verið nokkur aukarit.
Frá Evsebíusi til Aþanasíusar.
Þó að svo færi að lokum, að skoðun Evsehíusar yrði ofan
á, var þvi engan veginn svo farið, að allur vafi væri þegar i
stað horfinn. Einmitt ósamkvæmni Evsebíusar, einkum það,
að liann taldi ekki öll þau rit jafn góð, sem hann á annað horð
lók með, gaf undir fótinn þeim mönnum, sem aðrar skoð-
anir vildu hafa.
Kýrillus frá Jerúsalem (d. 386) ritaði nokkurskonar harna-
lærdómsbók. Hann talar þar um ritninguna og telur upp
ritin. Gamla-testamentið hefir 22 hækur. „Og af Nýja-testa-
mentinu skallu taka fjögur guðspjöll aðeins. Hin eru fölsuð
og skaðleg. Maníkear rituðu guðspjall eftir Tómas, og
þetta fagra postulanafn afvegaleiðir einfaldar sálir. Takið
svo móti sögu tólf postulanna. Auk þess sjö almennum hréf-
um, eftir Jakoh, Pétur, Jóliannes og Júdas. Og eins og inn-
sigli á þetta alll, hið síðasta lærisveinanna, liin 14 hréf Páls.
Önnur rit skulu öll liggja annarstaðar--Hér vantar Op-
inberunarbókina, en annars er öll sundurgreining ritanna
liorfin önnur en þessi eina, i tæk rit og ekki tæk. Svona var
þá ástatt í Jerúsalem um miðja 4. öld.
Þó að merkilegt megi virðast, sýnist ekkert hafa verið gert
til þess lengi vel, að komast að neinni ákveðinni niðurstöðu
á almennu kirkjuþingi um það, hvaða rit skyldi telja til rit-
safnsins. Tertúllían segir að visu, að öllum kirkjuþingum heri
saman um, að Ilirðir Hermasar sé apokrýft og falskt rit. En
hér hlýtur þá að vera um einhverja smærri fundi að ræða,
sem vér nú höfum enga sögu af. Þingið mikla í Níkeu, sem
haldið var 325, hefði t. d. vel getað tekið þetta mál til með-
ferðar. En svo var ekki. Allir vitnuðu í ritsafnið, en ekkert
var minnst á það, hvaða rit skvldi telja tii ritsafnsins. Það
er sú afstaða, sem nefnd er liér að framan: Ritsafnið er til,
en ekki til fulls ákveðið.
Það er fvrst „kirkjuþingið" í Laódíkeu, sem haldið var eftir
miðja 4. öldina, sem tekur þetta mál til meðferðar. En margir
telja nú, að þetta „þing“ muni í raun og veru ekki hafa ver-
ið annað en fremur fámenn samkoma fyrir takmarkað svæði.
Hitt er víst, að frá þessu þingi eru til canones eða þingsákvæði
er 59. kanon um ritsafnið. Hann hljóðar svo: „Rannað er
að lesa í kirkju sálma eftir einstaka menn, svo og ókanónískar