Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Side 84
84
Euangelion da Mehallete — samrunnu guðspjöllin, sem Dia-
tess. var þá nefnt. Það eru áhrifin frá Antíokkíu, sem hér
gera vart við sig'. Serapíon biskup vígði Palnt biskup í Edessa
um aldamótin 200, og það eru vafalaust áhrif þaðan, sem hafa
valdið því, að guðspjöllin fjögur eru þýdd á sýrlenzku og
reynt að koma þeim að við bliðina á Diatessarón. Eru enn til
handrit af guðspjöllunum, sem talin eru styðjast við texta frá
þessum tímum.1 2) Á hinn bóginn var þetta ekki neitt trúar-
atriði orðið um þessar mundir, enda var sýrlenzka kirkjan
engan veginn neitt ófús á að víkja frá grisku kirkjunni eða
hafa í lieiðri menn, sem ekki voru taldir allskostar rétttrú-
aðir þar. Svo var t. d. um sjálfan Tatian, að hann var talinn
blendinn í skoðunum og' var jafnvel talinn til gnóstíka af
Vestur-kirkjunni. Og' þó enn frekar Bardesanes (Bar Daisan),
liið ágæta sálmaskáld og mikli andans maður, einn mesti and-
legi leiðtogi sýrlenzku kirkjunnar (d. 222). Að svo komnu var
því vald Diatessarón óskert.
Ritsafnið eykst.
Til er fornt rit sýrlenzkt, sem kallað hefir verið Kenning
Addai, sennilega til orðið nálægt miðri 4. öld. A það að vera
frásögn um það, livernig kristni kom til Edessa, en lýsir auð-
sjáanlega ástandinu eins og það er á 4. öld, eða áður en al-
menna sýrlenzka biblían, Pesbitta, keniur til sögunnar. Addai,
sem á að vera stofnandi kirkjunnar í Edessa-), fær strangar
skipanir um það, að i kirkjunni megi engar bækur lesa, auk
Gamla-testam., aðrar en Guðsjjjallið, Pálsbréf og Postulasög-
una. „Lögmálið og spámennirnir og Guðspjallið, sem þú lest
í á degi hverjum frammi fyrir lýðnum, og bréf Páls, sem Sí-
mon Kefas sendi oss frá Róm, og saga hinna tólf postula, sem
Jóhannes Zebedeusson sendi oss frá Efesus, — þetta eru þær
bækur, sem þú skalt lesa í kirkjum Krists, og við hlið þeirra
skalt þú alls ekkert annað lesa, því að engar aðrar bækur eru
til, þar sem sannleikurinn er ritaður".
Af þessu má ráða það, að helgasta bókin er guðspjallið, sem
vafalaust er Diatessarón. Pálsbréf og Postulasagan eru komin
inn í ritsafnið, en þau rit eru sýnilega skoðuð sem seinni við-
bætur, er sendar liafi verið af liöfuðleiðtogum og' foringjum
1) Sjá hls. 242.
2) Þess liefir verið getið til, að „Addai“ muni ekki vera annað en sýr-
lenzk mynd af Tatian, og er það mjög sennilegt.