Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Side 105
105
ur „Vegirnir tveir“, nokkurskonar barnalærdómsbók í kristi-
legri siðfræði, og er álitið að þessi kafli sé unninn úr gyð-
inglegu riti. En síðari parturinn (7—15) er um ýmsar kristi-
legar guðsþjónustuathafnir, svo sem skírn, kvöldmáltíð o. fl.
Put þetta naut afarmikils álits og var mikið lesið, einkum
„Vegirnir tveir“. Al.-Klemenz og Órigens nota það báðir sem
heilagt rit, en þó telur Órígenes það ekki til ritsafnsins. Virð-
ist það hafa notið mesta álits lengi fram eftir í Egiptalandi,
en hvergi annarsstaðar til líka eins, enda mun það vera þar
upprunnið. I Antíokkíu verður nokkuð vart við rit þetta
framan af. Evsehíus taldi það meðal þeirra umdeildu rita,
sem hann liafnaði. Á Vesturlöndum verður lítið eða ekkert
vart við rit þetta, en þó bendir latneska þjrðingin, sem nýlega
liefir fundizt, á það, að eittlivað hafi það verið um liönd haft
í latneska heiminum. Var ekki lieldur furða þó að rit, sem átti
að flytja kenning allra postulanna, þætti bæta úr hrýnni þörf,
og liitt í raun og veru kvnlegra, að það skjddi ekki komast
lengra áleiðis.
Darnabasarbréf.
Barnahasarbrófið er æfafornt rit, líklega til orðið í Egipta-
landi ekki fjarri aldamótunum 100. Það fjallar mjög um rólt-
an skilning á G.-t., og' segir, að lögmálið liafi aldrei átt að
skilja hókstaflega, heldur óeiginlega, og hafi því Gyðingarnir
misskilið það. í síðustu köflunum ræðir það „vegina tvo“ á
ekki alveg ósvipaðan liátt og Didake, og lialda sumir vísinda-
menn, að Barnahasarhréfið sé frumlegra.
Það naut afarmikils álits í Egiptalandi og var talið eftir
„postulann“ Barnabas, samferðamann Páls postula. Klemenz
og Órígenes telja það heilagt rit. Það komst inn í Sínaíhand-
ritið næst á eftir Opinherunarhókinni. En Evsebíus telur það
meðal umdeildra rita og viðurkennir það ekki. I Clermont-
skránni er það, en er merkt, sennilega til þess að láta í ljós
það álit ritarans, að það eigi varla rétt á sætinu. Og yfirleitt
er nú tekið að vinna að því, að bola því út úr ritsafninu, jafn-
vel þó að menn kannist við, að það sé gott rit og ef til vill
eftir Barnabas. Þetta er t. d. afstaða Hieronýmusar. Hann
telur það eftir Barnahas, en vill ekki liafa það í ritsafninu.
Ivallar hann það „apokrýft rit“, en í lians munni er það virð-
ingarheiti, þó að í því felist neitun á inntöku i ritsafnið.
A Vesturlöndum finnast ekki nein merki þess, að hréf þetta
hafi verið í liávegum haft. Má yfirleitt sjá það á afstöðunni til
14