Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Side 134

134
fallinn, getur afbakað ritið miklu meira en margir vand-
virkir og vanir afritarar, sem bera afritið vel saman við bók-
ina, sem þeir rita eftir.
Hvernig er nú um aldur og gæði Nýja-testamentis handrit-
anna í samanburði við önnur fornaldarit?
Skýrsla um það sýnir, að Nýja-testamentið hefir engu síð-
ur sérstöðu í því, hve góð handritin eru og forn en liinu, hve
mörg þau eru. Má nefna dæmi því til sönnunar.
Eins og áður er sagt, eru kvæði Catullusar ekki til nema í
handritum, sem rituð eru eftir handriti frá 14. öld. Það eru
því uni 1400 ár milli frumrits og elzta afrits, sem vér vitum
um, og höfum þó ekki nema afrit af því afriti. Elzta handrit
af Sófóklesi er ritað 1400 árum eftir dauða hans, og þó er
enginn, er efast um, að rit hans sé til sæmilega rétt. Álíka er
þessu farið um Æskylos, Aristofanes og Þukydides, en Evri-
pides er það lakar settur, að þar líða 1600 ár. Elztu handrit
af Plató eru 1300 árum yngri en frumritin og rit Demosþen-
esar 1200 árum. Latnesku höfundarnir standa ofurlítið bet-
ur að vígi. Horatius er til í handriti, skrifuðu 900 árum eftir
dauða lians, og þannig mætti lengi telja. Virgilius er lang
best á vegi staddur að þessu leyti, þvi að fáein smábrot af
verkum hans eru til í handritum, sem varla eru lengra frá
dauða hans en svo sem 400 ár. En af Nýja-testamentinu eru
til stórmerkileg handrit, sem eru ekki lengra frá frumrit-
unum en svo sem 250—300 ár. Þetta er að vísu nokkuð lang-
ur tími og gefur tilefni til æði margvíslegra afbakana, eins
og raun ber vitni um. En inikill munur er þó á þessari að-
stöðu eða aðstöðu flestra annara þeirra rita, sem vér höfum
nú nefnt, og er þó enginn vafi talinn á því, að þan verk megi
nú gefa út óbreytt og óafbökuð í öllum meginatriðum, að
minnsta kosti þannig, að engum gerir til, sem leitar að efni
og anda ritanna.
Hort prófessor, sem varði allri æfi sinni til rannsókna á
þessu efni og varð einhver ágætasti visindamaður í þessari
fræðigrein, sem uppi hefir verið, liefir dregið þetta mál sam-
an, þar sem hann ræðir um útgáfu sína af Nýja-testamentinu.
Hann hefir þar rætt um það, hve geysilega margar orsakir
valdi því, að mismunandi leshættir verða til, og hvílík
kynstur af þeim er komið inn í Nýja-testamentis handritin
(þeir skipta hundruðum þúsunda). En svo segir hann:
„Segja má, að þau orð, sem raunverulega eru alviðurkennd,
og telja má viss, sé um sjö áttundu hlutar alls. Þessi eini átt-