Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Síða 136
136
frumtextinn sé allur til i handritunum, og leitin verður því
margfalt meira laðandi. Nýja-testamentið, nákvæmlega- eins
og liöfundarnir gengu frá því, er til i handritunum. Er það þá
ekki ómaksins vert, að reyna að finna það, líka í aukaatrið-
unum?
Afritarar.
Vér eigum iðnum afriturum að þakka, hve mikið er til af
handritum. Þeir hafa brúað djúpið. En vér eigum þeim lika
að „þakka“, live margir leshætlirnir eru, sem þýðir ekkert
annað en það, hve margar villur hafa verið gerðar.
Markmið textarannsóknanna er nú, að reyna að bæta fyrir
syndir afritaranna, og' komast, ef svo mætti segja, fram lijá
þeim, að frumtextanum. En eigi það að talcast, er fju-sta skil-
yrðið, að þelckja þá, grafast fyrir um það, hvernig villurnar
koma, hvað þeim veldur og hvaða lögum þær lúta, ef þau
eru einhver. Hver textarannsókn verður því að hyrja á
syndaregistri þessara góðu og trúu þjóna, sem sátu við það,
að afrita Nýja-testamentið. Eina bótin er sú, að þetta synda-
registur er gert í vísindalegum filgangi en ekki af illum hug.
Humanum est errare, Öllum getur skjátlazt. Elcki þarf
annað en taka sig' til og afrita eitthvað, sæmilega vandlega,
lielzt þó eittlivað, sem er alllangt, t. d. eitt guðspjall, og bera
það svo saman við frumritið nákvæmlega. Það er þá varla
einleikið, ef hvergi her á milli. En þó verður að liafa það i
huga, að hækur á vorum tímum eru miklu aðgengilegri til
afritunar en þá var. Vér liöfum nú komið oss upp ýmsu, til
þess að gera málið skipulegra og hetra yrfirlits, en áður var.
Enginn munur var gerður á stöfum, ekkert hil milli orða,
engin greinarmerki. Allt var ritað í belg og biðu, oftast með
upphafsstöfum. ALLT VARRIT AÐIBELGOGBIÐU1). Svona
leit handritið út, og allir liljóta að sjá, að miklu hættara
hlaut að vera við óviljavillum, er svo var i liaginn húið. Skal
nú leitast við að lýsa nokkru nánar þeim reglum, sem menn
hafa fundið.
Villur, sem lúta engum reglum.
Fyrst er þó hezt að játa, að í handritum koma fyrir ýmsar
villur, sem lúta engum reglum, og er þá ekki liægt að leið-
rétta þær nema annað livort vegna þess að þær eru augljós-
I) Sjá og dœmi bls. 172, og handritaniyndirnar.