Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Side 139

139
Þá kemur það oft fyrir að villa orsakast af því, að líldr
stafir liafa ekki orðið aðgreindir, t. d. E og C, 0 og &, A, A
og A o. s. frv. eða t. d. Mark. 5,14: ANIil 1EIA AN og AIIIII -
rEIAAN. Væri ekki alveg óhugsandi, að það hafi verið villa
af þessu tægi, sem hefir valdið árekstri milli Mark. 15,25,
sem segir, að Jesús hafi verið krossfestur um þriðju stund
og Jóh. 19,14, sem segir að það hafi verið um (eða rétt eftir)
sjöttu stund. Hefir Hieronýmus getið þess, að hér væri „error
scriptorum“, því að merkið F hafi gilt 6, en r þrír, svo að
ekki bar á milli nema þessi litli stafkrókur, sem vel gat
máðst af.
Þá er eitt, sem kallað er dittografi eða diplografi. Það er
fólgið í því, að ritarinn tvltekur óvart orð eða atkvæði t. d.
EKBAAA ONTA TAAAIMONIA fyrir EICBAA A ONTA A AIMONIA
Oftast nær er hægt að lesa dittografi i málið, en stundum
getur hún raskað merking. Sum handrit hafa t. d. í Matt.
27,16: Hvern viljið þér að ég gefi lausan, Jesú Barrabas eða
Jesú. Hét þá Barrabas líka Jesús? Það þarf ekki að vera.
Þetta gæti liafa orsakazt af dittografi YMININ fyrri YMIN,
en sá, sem svo ritaði næst, áleit að seinna IN væri skammstöf-
un eða band fyrir IHCOYN.
Það er ekki ólíklegt, að „ísópsleggurinn“ í Jóh. 19,29 sé
uppliaflega inn kominn fyrir dittografi. Margir liafa talið
ótrúlegt, að ísópsleggur myndi geta horið vættan njarðar-
vött. í grískunni er: YCCQUQIIEPIQENTEC. En er nú
ekki síðara QII dittografi? Ef það fellur burt verður eftir
YCCQUEITQENTEC, þeir settu njarðarvött á spjót og réttu
honum.
Þá gat náttúrlega margt orsakast af því, að ritað var sam-
fellt, eins og áður er sagt. Því að þegar svo var tekið að skilja
sundur orðin, gat ágreiningur orðið. En ef þetta leiddi ekki
til neinna breytinga, er það ekki hættulegt, því að jafnan má
vita, að engu má treysta nema stafaröðinni einni og má allt-
af færa textann til baka i það horf. Svipað má og segja um
það, hvernig lej^st var upp úr höndum, þó að það geti stund-
um að sjálfsögðu orkað tvímælis. KPQ getur t. d. átt að
merkja jafnt xcuqcö og xvqícq. Ágreiningur milli handrita
um slík orð á því oft rót sína að rekja til þess, að orðið hefir
verið bundið í handriti, sem hæði liin handritin eru frá komin.