Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Qupperneq 144
144
næst, fornum þýðingum og öðru, er hjálp má veita, meta
þessi handrit og flokka þau. Þar sem handrit eru til mörg og
góð, er hægt að komast mjög langt með þessari aðferð. En
þrátt fyrir mörg og góð handrit af Nýja-testamentinu er þó
ekki liægt að ná öílu á þennan hátt. Og þá tekur við hin svo-
kallaða „innri“ rannsókn. Hún er fólgin i þvi, að rannsaka
textann sjálfan, leita að orsökum lesháttanna, og finna regl-
ur fyrir þvi, hvað sé réttara í hverju ákveðnu tilfelli. Það er
þvi í raun réttri „innri“ rannsókn, sem fram hefir farið í
köflunum hér á undan, um villur afritara og það, hvernig
þær myndast. Þvi að athugun á því er nauðsynleg undir-
staða hins, að geta fært allt til rétts máls aftur.
Hér verður nú ekki tekin upp þessi skipting beinlínis. En
þó mun lesandinn geta séð, að fjTst verða ræddar þær leið-
ir, sem venjulega eru taldar undir „ytri“ rannsókn, en síðan
reglur þær og aðferðir, sem „innri“ rannsóknin liefir fundið
og fer eftir í starfi sínu.
Greining handrita.
Textarannsókn er ekki neitt sérkenni á Nýja-testamentis
fræðum. Henni er beitt við útgáfu allra fornra rita, eins og
nærri má geta, því að alls staðar vilja menn heldur hafa það,
sem rétt er en hitt, sem aflagað er. En textarannsóknir Nýja-
testamentisins liafa farið langar leiðir fram úr öllum öðrum
textarannsóknum, bæði sakir þess, að menn láta sér annara
um texta þess en annara bóka og svo sakir hins, að efnið,
sem úr er að vinna er svo margfalt meira og margbrotnara.
Sá sem gefa vill út fornrit, verður að fara að öllu með
mestu hyggindum. Bezt er fyrir hann, að athuga fyrst og
fremst þær útgáfur, sem til kunna að vera. Eftir þeim getur
hann gert skrá um þau liandrit og' hjálparmeðul, sem notuð
hafa verið. Með þvi liefir hann fengið nokkurn grundvöll.
En svo verður liann að liefja rannsóknir á því, hvað sé til af
handritum auk þessa.
Sé nú vikið sérstaklega að útgáfum af Nýja-testamentinu,
þá eru til mjög góðar skrár um handritin og feikilegt efni úr
að vinna. Enda er efnið hér svo mikið, að enginn maður get-
ur komizt hjá að hyggja mjög á annara vinnu.
Sægur handritanna er liér svo mikill, að fyrsta verkið er
að losa sig við þau handrit, sem enga þýðingu liafa. Sá hópur
er talsverður. í lionum er t. d. Sangermanensis, sem áður er
nefndur, af því að ])að handrit er afrit annars, sem vér