Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 192
192
andríu, þar sem Origenes starfaði fyrri part æfi sinnar og
byrjaði að rita Hexapla.
Þetta handrit er sennilega af öllum biblíufræðingum nú-
tímans talið bezt og áreiðanlegast allra biblíubandrita. Að
vísu eru í því margar villur, stafavillur, úrfellingar og ann-
að þess liáttar. Bernhard Weisz rannsakaði helztu liandritin
mjög vandlega, og komst að þeirri niðurstöðu, að Vaticanus
væri bezta handritið. En samt fann liann um 400 smá villur
í guðspjallatextanum einum, flest stafavillur. En það sem
gerir handrit þetta svo dýrmætt fyrir texta Nýja-testament-
isins, er það, að það er sennilega bezti fulltrúi beztu og hrein-
ustu myndar, sem til var af textanum á 4. öld.
í þessu sambandi má minnast bér á það, að til er annað
bandrit, sem kallað hefir verið Codex Vaticanus (046, v. Sd.
a 1070). Af því að Opinb. vantar í B var þessu handriti gef-
inn bókstafurinn B í þeirn flokki, og er liér minnst á þetta
handrit til þess fyrst og fremst að vara við að rugla því sam-
an við hitt handritið. Það mun vera frá 8. öld, og eru í þvi,
auk Opinb., rit eftir Basilíus mikla og Gregóríus frá Nyssa.
Sýnir þetta, hvernig Opinberunarbókin var um þessar mund-
ir í raun og' veru rekin úr ritsafninu í parti af Austurlcirkj-
unni, og afrituð með bókum utan ritningarinnar.
Codex Ephraimi rescriptus.
C eða 04, v. Sod. ð 3. Eins og' latínunafnið bendir til, er
handrit þetta af þeirri tegund, sem kölluð eru palimpsest
(na/JpynjoTov, af náXiv og y’rjv = þurka Út, skafa Út), en það
eru handrit á bókfelli, sem eru gerð með þeim hætti, að eldra
letur er skafið eða þvegið af, og' annað svo ritað á í stað-
inn. Stundum mun eldra handritið liafa verið orðið svo máð
eða dofnað, að varla þurfti neitt við það að gera. Er ekki
svo lítið til af þessum liandritum, sem ef til vill mætti kalla
á íslenzku útskafninga, og nálega undantekningarlaust er
eldra ritið verðmeira en hitt, svo að sá, sem verkið vann,
liefir unnið óliappaverk. Þó er þess að geta til málsbóta, að
venjulega liafa handrit þau, sem þannig voru leikin, verið
orðin að slitrum, og einmitt þetta, að annað var á þau skrif-
að, liefir bjargað þeim blöðum, sem eftir voru.
Allra frægast þessara útskafninga er þetta bandrit, sem hér
um ræðir. Það barst til ítalíu á 16. öldinni, eins og margt
frá Austurlöndum um þær mundir. Komst það i eigu Medici-