Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Síða 215

215
Um aldur þessa texta eða hins gefa þýðingarnar einnig
mjög mikilsverðar bendingar. Þær eru margar æfa gamlar,
miklu eldri en elztn handrit vor. Munu þær sjálfsagt að ein-
liverju leyti vera frá 2. öldinni, en elztu handritin eru frá
4. öld. Má oft sjá af ritum feðranna, hvort þessi eða hin þýð-
ingin er til orðin þegar þeir rita, og þó að texti þeirra hafi
náttúrlega getað færst úr lagi eins og frumritanna, þá eru
þær samt merkilegar til samanburðar, og geta gefið vísbend-
ingar um það, livort einhver lesháttur var notaður á ákveðn-
um stað á ákveðnum tíma. Leshættirnir í D, sem er frá síð-
ari parti 5. aldar eða fvrri parti 6. aldar, eru t. d. studdir af
hinum fornustu latnesku þýðingum, og sýnir það, að hand-
rit þetta geyniir miklu eldri leshætti en þess eigin aldur sann-
ar. Styrkir þetta stórkostlega þessa mynd textans, þegar til
þess kemur að meta allt.
Stundum kemur það og' f}rrir, að þýðingar geta beinlínis
skorið úr, þegar um tvo eða fleiri leshætti er að ræða, sem
annars er erfitt að gera upp á milli. Beri handritum þeirra
saman og ekki sé um að villast, livern lesháttinn sá hefir
liaft fyrir scr, sem þýddi, er það mjög sennileg lausn á því
máli. Til dæmis hafa sum grísk handrit Oeóg i</ areQ<í>lh] iv oagy.í,
í stað óg eða 6, eins og áður er getið, en þýðingarnar skera
hér alveg úr. Þær styðja alls ekki lesháttinn Oióg, en aftur
á móti liafa egipskar, bohairiskar og sahidiskar þýðingar
leshátt, sem styður óg, og sá lesháttur er og studdur af grísk-
um feðrum, en aftur á móti liafa latnesku þýðingarnar fornu,
Cod.D, Vulgalta og latnesku feðurnir margir „quod“, sem
auðvitað er þýðing á ó, og stafar livorugkynið af orðinu
/uvozrjgiov, sem er næst á undan.
Margs er að gæta, þegar þýðingarnar eru notaðar. Það
verður t. d. að revna að kynnast þýðandanum sem liezt og
finna sérkenni lians. Sumir sleppa t. d. alveg þcim orðum,
sem eru sérkennileg og erfið viðfangs. Má stundum finna út
frá þessu, livaða orð af fleirum, sem um getur verið að ræða,
muni liafa verið í þeim texta, sem þýðandinn liafði fvrir sér.
Einnig verður að revna að komast að því, livort þýðandinn
hafi í raun og' veru kunnað nógu vel grísku, því að þess eru
dæmi, að þýðendur Iiafa misskilið textann. Einnig liafa þessir
þýðarar verið misjafnlega snjallir að lesa handritin, því að
þótt þýðingarnar séu gamlar, er þó ekki fvrir það að synja,
að þýðendurnir liafi orðið að fara eftir máðum handritum,
eða handritum með sérkennilegri og erfiðri rithönd.