Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Page 228
228
Um fjölda forn-latneskra liandrita er það að segja, að þan
virðast, cftir handritaskrám vera (talin öll brot):
Af guðspjöllnnnm ......... 27
— Postulasögunni ......... 10
— Alinennu hréfunum ... 5
—- Pálsbréfum......10 eða 11
— Opinberunarbókinni ... 3
Alls 55—56
lang-mestur liluti þeirra telst til Evrópu-flokksins.
Vulgata. Nafnið.
Þegar textarnir voru orðnir svo ákaflega dreifðir, sem
nú hefir lýst verið, hlaut þörfin á samræming að gera meira
og meira vart við sig. Úr þessu var reynt að bæta með endur-
skoðun þeirri, sem liér um ræðir, og framkvæmd var af
Híeronýmusi að bejðni Damasusar páfa, eins og talað liefir
verið um i sögu ritsafnsins. Hefir hún verið kirkjubiblía allr-
ar vestrænnar kristni um margar aldir, og' er enn þann dag i
dag Biblía rómversk-kaþólsku kirkjunnar.
Þýðing þessi hefir verið kölluð Vulgata, eða hin almenna.
En þetta nafn liefir hún i raun og vern ekki fengið fyrr en i
lok miðalda. Nafnið var í fornöld notað um Sjötíumanna
þýðinguna grísku, t. d. bæði af Híerónýmusi og Ágústínusi.
Mun það liafa verið þýðing á gríska orðinu y.oníj. Notar
Híeronýmus það sérstaklega um þau eintök, sem ekki hafi
verið borin saman við Hexapla Órígenesar. Sina þýðing kall-
ar hann aftur á móti „nostra inlerpretaiío". En sennilega
hefir nafnið færsl yfir á Híeronýmusar-þýðinguna smám
saman eftir því sem hún útrýmdi liinni. Roger Bacon, sem
var uppi á 13. öld, notar nafið Vulgata um háðar þessar
þýðingar, og virðist hann þvi vera þar á vegamótum.
Nafnið Vulgata festist ekki til fulls við þýðing Híeroným-
usar fyrr en eftir Trient-þingið. Þar er nafninu föstu slegið.
Þar er löghelguð sem „authentica" „haec ipsa vetus et Vul-
cjaia editio“. Síðan lieitir latneska kirkjubiblían Vnlgata.
Verk Híeronýmusar.
Þegar meta skal verk Híeronýmusar, kemur fyrst og fremst
lil greina skýrsla lians sjálfs í bréfi til Damasusar, sem var
nokkurskonar inngangur að guðspjalla-endurskoðun lians.