Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Qupperneq 232
232
1514). Beztar voru útgáfur Stephanusar (Estienne) í París á
árunum 1528—1546. En ekki þótti þó fært að lögbjóða texta
þeirra. Þegar þvi Trident þingið liafði gert þessa ályktun,
1546, lét það í ljós þá skoðun, að g'efa þyrfti út vandaðan
text.a. Réðist þá Jóhann Hentenius í það, að gefa út mjög
vandaðan texta af Vúlgata, (Löven, 1547), þar sem borin voru
saman yfir 30 handrit. Var þessi útgáfa þá um hríð notuð
mjög mikið.
Eftir óskum kirkjuþingsins höfðu páfarnir þegar í stað
hafið undirbúning' að útgáfu þess texta, er væri „quam emen-
datissime“ prentaður. En það er ekki fyrr en á stjórnarárum
Sixtusar V., að þetta áform kemst í framkvæmd. Hann var
athafnamaður mikill og keyrði verkið áfram með frábærum
áhuga. Árið 1590 kom svo Bihlían lit: Biblia sacra Vulgatae
editionis ad concilii Tridentini praescriptum emendata est
et a Sixto V. P. M. rescognita et approhata“. í páfahréfi, sem
birt er í formála, er útgáfa þessi lýst „vera, legitima, aut-
hentica et induhitata".
En þessi dýrð stóð ekki lengi. Sixtus dó skömmu síðar og
tók þá við Klemenz VIII. Var þegar i stað gerð gangskör að
því að stöðva og innkalla Sixtinsku útgáfuna, og því borið
við, að liún væri svo full af prentvillum, að Sixtus hefði
sjálfur ætlað að eyðileggja upplagið. Hitt mun þó sannara,
að rígur hafi valdið, því að Sixtus V. hafði verið æði umsvifa-
mikill i stjórn sinni, og meðal annars espað Jesúíta mjög á
móti sér með því að banna hækur Bellarmíns. Víst er um það,
að Sixtínska útgáfan hefir verið vandlega rannsökuð og er
svo fjarri þvi, að hún sé full af prentvillum, að liún má heita.
prentuð með óvenjulegri nákvæmni.
Arið 1592 kom svo nýja útgáfan, og ritaði Bellarmín for-
mála. Prentvillur eru fleiri i henni en liinni, en textinn er
sérlega vandaður. Víkur hún frá liinni á 3000 stöðum, og er
það aðal reglan, að Sixtusar útgáfan er skjdd vitgáfum Esti-
ennes en hin nálgast meira Hentenius. Útgáfan har emi nafn
Sixtusar, en 1604 kom hún út aftur og har þá nöfn heggja,
Sixtusar og Klemenzar, og er það liinn viðurkenndi og fyrir-
skipaði texti.
I formála þessarar seinni útgáfu er þó talað miklu var-
legar um óskeikulleik textans. „Accipe igitur, christiane lec-
tor — editionem, quantum fieri potuit castigatam: quam qui-
dem sicut omnibus numeris ahsolutam, pro humana imbe-
cillitate affirmare difficile est“. En það er fullvrt, að hreinni