Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Page 245
245
föld í stað samsett, samræmd). En livorugt er sennilegt, með-
al annars af því, að nafnið virðist alls ekki vera upp komið,
])egar samanburður við Hexa])la eða Diatessarón gat komið
til greina. Sennilegast mun, að nafnið merki líkt og Yúlgata-
nafnið á Híeronýmusar þýðigunni. Það táknar hina almennu
kirkjubiblíu, enda að mörgu levti svipað á komið með Pes-
hitta innan sýrlenzku eða assýrisku kirkjunnar eins og Vúl-
gata innan rómversku kirkjunnar.
Það er mjög ólíkt á komið með Pesbitta og forn-sýr-
lenzku þýðingunni, sem var alveg týnd til skamms tíma og
er aðeins til í tveim brotuni, og ekkert nema guðspjöllin.
Pesbitta er búin að vera kirkjubiblía í h. u. b. 15 aldir og er
því til af benni mikið af liandritum og auk þess prentaðar
útgáfur. Handritin eru liátt á 3. hundrað og all forn, og sum
þeirra liafa og þann mikla kost, að þau eru árfærð. Ná-
lega belmingur þeirra er í Englandi.
Peshitta var fyrst g'efin út á prenti i Vínarborg, 1555, af J.
A. Widmanstadt og Moise de Mardin, sem patríarkinn í
Antíokkíu, Ignatíus að nafni, bafði sent til Evrópu i þessu
skyni. Var úgtáfan gerð eftir tveim fremur ungum handrit-
um aðeins. En siðasta og vandaðasta útgáfan er sú, sem byrj-
aði að koma út í Oxford 1902, og var lokið við af G. H. Gwilli-
am, þó að annar befði unnið mikið af starfinu. Þessi útgáfa
er gerð með samanburði 42 bandrita.
Handrit þessi hafa ekki fengið nein sérstök tákn, heldur
eru þau nefnd þeim númerum, sem þau liafa í söfnum. Elzt
eru talin Brit. Mus. Add. MS. 14459 h. u. b. frá miðri 5. öld
og' Add. MS. 17117, sem er líka frá 5. öld. Bæði þessi bafa
Matt. og Mark. Add. 14470 hefir allt Nýja-testamentið, og er
ekki ólíklegt að það sé frá 5. öld. Svo eru milli 10 og 20 frá 6.
öld og meðal þeirra þau, sem bezt þykja til útgáfu. En megin
einkenni á þessum bandritum af Pesliitta er annars það, að
þeim ber nálega ekkert á milli. Og má i því efni benda á, að
þessi síðasta útgáfa, gerð eftir 42 elztu og beztu handritum,
befir nálega í engu haggað útgáfunni frá 1555, sem var gerð
eftir tveim ungum handritum.
Um aldur og uppruna Pesbitta hafa skoðanir manna ver-
ið allskiptar, enda verið mjög erfitt að komast að niðurstöðu
um það til skamms tíma, áður en menn vissu nokkuð um
aðrar þýðingar á sýrlenzku. En jafnvel siðan bafa sumir
lialdið þvi fram, að bún muni vera frá 2. eða 3. öld, og sé
liún því upprunalega sýrlenzka þýðingin. Hefir blandazt inn