Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Qupperneq 250

250
um samanburð. En þó er alls ekki víst, að slíkar þýSingar
sé jafnan gagnslausar. Þær geta veriS til hjálpar um aS á-
kveSa texta einhverrar fornrar þýSingar, sem svo aftur aS
sínu levti er merkileg viS rannsókn textans.
Fyrst skal nefna hér erm.ska þýSinguna. Armenía er ná-
grannaland Sýrlands, og var þvi ekki nema eSlilegt, aS
kristni hærist þangaS frá Sýrlandi. Armeníumenn skildu
ekki aramísku og' varS þvi aS þýSa ritin. Eru til fornar frá-
sagnir um þetta, sem ber aS vísu dálítiS á milli, en má þó
ætla, aS sé yfirleitt sannar. Eftir þeim var ritningunni snúiS
á ermsku af lieilögum Mesrop, meS aSstoS grisks ritara, er
Hrofanos hét (sennilega skvlt Rufinus). En aS sumu leyti
var verkiS unniS af heilögum Sahak (ísak). Þetta fór fram
nálægt aldamótunum 400. Sennilega liefir þessi þýSing veriS
gerS eftir forn-sýrlenzkum texta, og myndi því handrit af
þessari þýSing, eins og hún var upprunalega, hjálpa mjög
til viS rannsóknina á eSli forn-sýrlenzka textans og aS
minnsta kosti er hún gild sönnun um tilveru þessarar þýS-
ingar og hærri aldur en Pesliitta. Ekki er óhugsandi, aS Mes-
rop og Sahak liafi í rauninni gert hvor sína þýSing. En svo
skeSi þaS, aS tveir Armeniumenn, sem veriS höfSu á kirkju-
þinginu i Efesus 431 komu heim, og' liöfSu meS sér eintök af
grísku Bihlíunni, eins og' hún þótti þá bezt. Önnur saga segir,
aS þessir menn hafi veriS lærisveinar Mesrops, og veriS send-
ir til Alexandríu til þess aS fullnuma sig í grísku, og liafi
svo veriS liætt viS eldri þýSinguna, er þessi nýja þýSing úr
frummálinu kom. En hvernig sem þaS er, þá liefir þessi
seinni þýSing haft áhrif á hina. Sennilegast er, aS eldri þýS-
ingin hafi veriS leiSrétt, en haldiS samt ýmsum sérkennum,
þvi aS svo er um liandrit þau, sem til eru af lienni. Sumir á-
líta, aS á undan þessari þýSing liafi veriS til önnur, enn eldri
ermsk þýSing', en ummælin, sem þetta er byggt á, virSast all-
ógreinileg.
Af sérkennum má nefna, aS endi MarkúsarguSspjalls vant-
ar i flest þeirra, eins og títt er í fornustu handritum. En svo
eru 12 versiu síSustu (lengri endirinn) tilgreind og sagt, aS
þau sé eftir „Ariston öldung“. Er almennt litiS svo á, aS meS
þessu sé átt viS Aristion öldung, þann, sem Papías leiSir sem
vitni ásamt Jóhannesi öldung um þaS, sem gerst hafi. Voru
þeir háSir lærisveinar Jesú. Ef þetta er rétt, verSa þessi vers
iniklu merkilegri en ella, því aS þótt þau sé ekki eftir Mar-
kús, verSa þau samt góS frásögn, ef hægt er aS rekja þau