Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Side 261
261
liann vitnar ónákvæmlega. Þó má sjá það á tilvitnunum
hans, að hann hefir notað „vestrænan“ texta. Það er D-text-
inn, sem er næst honum. En ekki er gott að vita, hvar liann
hefir kvnnzt þessum texta, vegna þess, að Jústínus var mjög
mikið á flakki. Tatían, lærisveinn hans, notar einnig „vest-
rænan“ texta í Diatessarón. Ritsafn Markions er nú að vísu
ekki til, en að mestu levti má finna það af ritum andstæð-
inga, og er þá augljóst, að það hefir einnig haft „vestræn-
an“ texta. Markíon var frá Pontus og átti lieima í Róm, svo
að ekki er gott að segja með vissu, hvar hann hefir sér-
staklega kynnzt þessum texta. Pálsaktai• svonefndir hafa
verið skrifaðir i Litlu-Asíu um 160. Höfundurinn sýnist Iiafa
notað liandrit af Post., sem var líkast D-textanum.
Eftir þvi, sem liæg't er að sjá, virðist því „vestræni“ text-
inn hafa verið mjög úthreiddur um þessar inundir. Og hann
er alls ekki vestrænn, þó að hann liafi fengið að halda því
nafni, því að hann kemur jafnt fram í austri sem vestri.
Þriðja öld og síðari tímar.
Með Ireneusi og höfundum þriðju aldarinnar hefst ritöld,
miklu meiri en áður, og þá fara tilvitnanir að verða hæði
fleiri og öruggari. En ekki verður liér gerð skrá um þá,
enda er erfitt að skýra frá því, sem mestu skiptir i til-
vitnunum þeirra, meðan ekki er farið að ræða um sjálfan
textann og það, livaða vandamál það eru, sem sérstaklega er
um að ræða. í mjög stórum dráttum má þó geta þess, að
„vestræni“ eða D-textinn er yfirleitt hjá Vesturlanda-höfund-
um og sýrlenzkum liöfundum, sem nota fornu þýðingarnar.
Hann er einnig hjá Alexandriu-Klemenzi. Orígenes, sem var
lang mesti vísindamaður fornaldarinnar, hefir texta, sem
minnir að sumu leyti á D, en annars er það merkilegast við
hans texta, að þar verður fyrst vart þess texta, sem annars
er kenndur við K R, og vel mætti kalla 13-texta. Þessi texti
helzt svo þar, sem áhrif Örigeneser eru mest, í Palestínu og
sumpart Sjælandi og Litlu Asíu. En þegar líður á 4. öldina
og fyrst í fullum mæli í ritum Ivrýsostomosar, kemur fram
sá texti, sem nær síðar fullum tökum, kirkjutextinn. Hann er
í lang flestum handritum. AVestcott og Hort kölluðu liann
„Syrian“, og töldu liann fjarlægastan frumtextanum.