Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 274
274
Hér verður nú ekki ráðist i það, að segja, livar málum er
komið, heldur verður sú leið farin, að rekja nokkrar merk-
ustu skoðanirnar, sem fram hafa komið. Mun lesandinn þá,
með þeim fáu skýringarorðum, sem hér verða gefin, geta
myndað sér skoðun á málinu. Verður bvrjað á því, að rekja
kerfi það, sem sett er fram af Westcott og Hort í sambandi
við útgáfu þeirra af Nýja-testamentinu. En þá verður að
minnast þess, að áður höfðu verið settar fram skoðanir á sögu
textans, eins og' minnst liefir verið á hér að framan. Mun
Bengel fyrstur liafa orðið til þess, svo að nærri réttu færi,
en síðan Semler, Griesbacli og L. Hug. Loks setti Tregelles
fram sína skoðun á þessu, enda þótt hann lcannaðist við, að
flokkaskipting' þessi væri talsvert loðin og ekki auðvelt að
draga handrit öll í ákveðna dilka.
Þegar litið er yfir þessar tilgátur, þá er furðanlegt, hve lít-
ið her á milli. Munurinn er aðallega fólginn i aukinni þekk-
ing, sem sumpart verður til þess að fvlla út í eyður, og sum-
part til þess að víkja við skoðunum, en þráðurinn er i raun-
inni óslitinn frá Bengel til vorra tíma. Er þetta ó'likt því, sem
annars á sér stað í jafn flóknum visindagreinum og þessari,
og' virðist benda á, að leiðin sé i raun og' veru talsvert rakin,
þó að liún sé hæði löng og erfið.
Westcott og Hort. Hlutlausi textinn.
Útgáfa W. og H. 1881 var ekki aðeins merkur viðhurður
sakir þess, að þá kom út einhver hezti texti Nýja-testament-
isins, heldur engu síður vegna siðara hindisins, þar sem Hort
J.ýsti skoðun útgefanda á sögu textans. Eins og áður er sagt,
höfðu þeir ekki sjálfir rannsakað eða borið saman handrit,
lieldur unnu þeir úr efninu og öfluðu sér svo staðgóðrar þekk-
ingar, að mönnum kemur saman um, að engir menn, fvr né
siðar, liafi verið „óljúgfróðari“ um þessi fræði en þeir. Það
liefir og' aukið þeim traust manna, hve gætnir þeir voru i öll-
um tilgátum, litillátir og lausir við að revna að ná sem mestri
vísindasæmd, eins og sjá má af því, að þeir láta sem flesta
vísindamenn fylgjast með sér í starfinu. Stundum hefir gætni
þeirra i orðalagi spillt fvrir þeim og' valdið misskilningi, en
sá, sem mest veit, á oft erfiðast með að orða mál sitt svo,
að liann sé viss um að geta staðið við það.
Fyrst lýsa þeir almennum grundvallarreglum, sem þeir
heiti i rannsóknum, og er það svipað því, sem lýst er fremst
í þessari ritgerð um textann. Hér verður því ekki liirt að lýsa