Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Qupperneq 284
284
textann af guðspjallinu en þann seinni af Post., því að text-
arnir í Nýja-testamenti voru eru samkvæmt „lilutlausa“ text-
anum. lllass gaf textana út á árunum 1895—97.
Út af fyrir sig þykir visindamönnum þessi tilgáta ekkert
ósennileg, að Lúkas hafi gert tvö eintök af ritum sínum. Dæmi
þess eru til frá fornöldinni, og' hefir Blass sennilega haft liug-
mynd sína þaðan, því að liann brauzt mikið í útgáfum forn-
rita. Þessi skoðun gerir óneitanlega grein fyrir ýmsu því, sem
annars veldur erfiðleikum. Ilún gerir t. d. vel grein fyrir
aldri vestræna textans án þess að þurfa að rýra gildi hlut-
lausa textans. Og liún gerir vel grein fyrir ýmsum þeim frá-
brigðum í textanum, sem erfitt er að kenna kæruleysi afrit-
ara um. Eftir skoðun W. og H. átti eiginlega ekkert annað en
kæruleysi eða misgáningur að hafa valdið öllum frábrigðum
þessa texfa, og það áttu menn hágt með að fella sig við. Tölc-
um til dæmis Post. 5,29; „En Pétur og postularnir svöruðu og
sögðu: Framar her að hlýða guði en mönnum“. í vestr. text-
anuin er þetta vers þannig: „En Pétur svaraði honum og
sagði: „Hverjum ber að ldýða, guði eða mönnum? En hann
sagði: Guði“. Svona hrevting getur naumast verið óviljaverk.
Þetta er, segir Blass, engum mögulegt að gera nema liöfund-
inum, sem er að gefa út endurbætta útgáfu af riti sínu. Sama
er að segja uni margar viðhæturnar. Má nefna til dæmis „vér-
kaflann“, sem kemur inn í 11,27, viðbótina um það, að Símon
töframaður hafi grátið óaflátanlega (8,21), að einn af þjón-
unum hafi hlaupið á undan Pétri og' sagt Kornelíusi frá, að
Pétur væri að koma (10,25) og' fjölda margt fleira. Allt þetta
á Lúkas að liafa fellt niður úr síðari útgáfunni, úr því að
Bíass telur styttri textann síðari. Er rannsókn þessi mjög
löng og nákvæm og er ekki ástæða til þess að rekja hana
hér. Blass liefir með þessu áreiðanlega lirakið þann mögu-
Icika, að allt þetla liafi komizt inn sem óviljaverk afritara.
En við nákvæmari athugun vaknar sú spurning, hvort það
sé sennilegt að hugsa sér, að höfundur myndi gera slíkar
hreytingar og' úrfellingar. Almenna reglan er sú, að höfund-
um liættir engu síður en öðrum til þess, að auka heldur við
cn fella úr. Reynslan sýnir, að síðari útgáfur af ritum eru
nálega æfinlega „auknar“ útgáfur. Hefir verið hent á það, að
Blass sjálfur hafi ekki verið nein undantekning frá þessari
reglu, þvi að rit hans hafi öll lengst en ekki stvtzt við það að
liann gaf þau út oftar. Og svo er margt af þessum úrfelling-
um þannig vaxið, að erfitt er að finna ástæðuna til þess að