Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 285
285
höfundurinn fann lijá sér livöt til þess að brevta. Ritin stytt-
ast svo lítið við þetta, að það gat engu valdið. En að höfund-
urinn liefði sjálfur fellt niður úr guðspjallinu næstuni þvi
allt, sem er sagt um innsetning kvöldmáltíðarinnar í „fyrri
útgáfunni“, þegar hann endurritaði guðspjallið handa Róm-
verjum, eða sleppt einu af þeim orðum Krists á krossinum,
sem hann hafði liaft í guðspjallinu, er þess eðlis, að erfitt
verður að gera grein fvrir því. Auðvitað er þess iiáttar aldrei
„ómögulegt“, en ef það á að gefa lausn á einhverju vanda-
máli er ekki nóg', að það sé mögulegt. Það verður þá að vera
sennilegt, og sennilegt er þetta ekki. Enn erfiðara viðfangs
er þó það, þegar liöfundurinn lætur þessa breytingalöngun
sína koma niður á þvi, sem alls ekki á að vera eftir hann
sjálfan, heldur er hirt sem nokkurskonar „fvlgiskjöl“. Þann-
ig fellir hann niður part af postulaboðinu i Post. 15,29, og
hreytir hréfi Ivládíusar Lýsiasar (Post. 23,26nn). Allt þetta
og margt fleira, sem liér yrði of langt upp að telja, gerir til-
gátu Blass æði erfiða viðfangs. Hann hefir með rannsókn
sinni sýnt fram á, að hæpið er, að ætla sér að kenna aðgæzlu-
leysi skrifara um alla fráhrigðilega leshætti vestræna text-
ans, en honum hefir ekki tekizt að sannfæra menn um, að
gera megi grein fyrir því öllu með þeirri tilgátu, að höfund-
urinn hafi sjálfur gert hreytingarnar.
Þó verður þetta enn erfiðara, þegar til annara rita Nýja-
testamentisins kemur. Þar nær þessi tilgáta, um „tvær útgáf-
ur“ liöfundarins sjálfs, alls ekki til. Að vísu er það satt, að
munurinn er hvergi eins mikill og í Lúkasrritunum, og fyrir
því verður að gera sér einhverja grein, en á hinn bóginn er
Jangt frá því, að í öðrnm ritum sé aðeins um orðamun að
ræða. Þar er einnig um verulegar viðbætur og úrfellingar að
ræða. Blass varð að gera grein fyrir þessu með sinni getgát-
unni í livert skipti. Hann áleit, að Mark. væri upprunalega
skrifað á hehresku, en Lúkas hefði þýtt það á grísku og breytt
þvi töluvert. Jafnliliða liefði svo önnur þýðing þessa guð-
spjalls verið í umferð. Fékk hann þannig tvær útgáfur af
Markúsarguðspjalli. Um Jóhannesarguðspjall gat hann þess
til, að stefna sú, sem um það guðspjall myndaðist, liefði leyft
sér miklar hreytingar á textanum. En hreytingarnar á Matt.
mundu stafa af ónákvæmum uppskriftum.
Þetta, að megintilgátan gat ekki gert grein fyrir nema
nokkrum liluta vandamálsins, en annars varð að grípa til ým-
issa úrræða, varð meginþröskuldur á vegi þess, að tilgáta