Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Síða 292
292
sem áður höfðu verið uppi, verður þó að fara sömu leið i
meginatriðum, þó að talsvert beri á milli. Virðist þetta benda
á, að þessar niðurstöður sé raunverulega réttar eins langt og
þær ná. Og því verður ekki neitað, að þegar frá líður, virð-
ist svo sem menn hverfi nær og' nær skoðun W. og Horts. Að
vísu eru ágælir vísindamenn, sem vilja ekki sætta sig við
skoðun þeirra, en það virðist vera frekar af því, að þeir telja
þessa aðferð, að draga þannig upp meginlinur, hálfgerðan
skáldskap, og' vilja heldur fara leið Tischendorfs, og ganga
heint að handritunum og rannsaka þau, og þokast þannig
skref fyrir skref nær markinu í stað þessara glæsilegu lier-
ferða ímyndunaraflsins (Lake, Hoskier o. fl.).
Einn af þeim mönnum, sem ekki neitar sér um að beita
ímyndunaraflinu er C. R. Gregonj, sem áður hefir verið
nefndur hvað eftir annað, einn mesti handritasafnari og ger-
lmgull vísindamaður í þessari grein. Þegar hann fer að rita
um sögu textans, sér hann i anda, livernig mennirnir sitja
við borðin, hvernig þeir heimsækja hver annan og' tala um
það, livaða vandræði sé orðin með texta Nýja-testamentisins
og' alla þessa mörgu leshætti. Hann lifir upp söguna i anda,
fvlgir frumkristninni og feðrum fyrstu aldanna. Þessi gáfa
getur oft varpað ljósi jTir það, sem engin vísindi ná til, ekki
sízt þcgar samfara ímyndunaraflinu er einhver staðbezta
þekking, sem nokkur maður hefir nokkru sinni liaft á þess-
um málum. En það er merkilegt að athuga í þessu sambandi,
að sagan verður mjög svo í samræmi við það, sem Hort
komst að með sinni aðferð, sem var fjarri öllum skáldskap.
Hér verður samt ekki farið að neinum mun í lýsiiig á skoð-
un Gregorys á þessu, en aðaldrættirnir eru þessir:
FjTst í stað voru rit Nýja-testamentisins afrituð í hjartans
einlægni. Engum datt í hug að brej'ta viljandi. Villur komu
að vísu, en hverfandi. Þannig var þetta fram j'fir fyrstu alda-
mótin. Þetta kallar Gregorj' frumtextann, (der Urtext, tlie
Original Text). Hann líkist hlutlausa texta W. og H.
Svo kemur 2. öldin, og hún er nokkurskonar millibilsá-
stand. Þar er livorki hrifning ijostulatímabilsins né vís-
indi 3. aldar. Þá eru hvorki Pétur og Jóliannes né Órígenes
og Hippolýtus. Menn fara að hreyta textanum, bæta við, sam-
ræma lika staði eða nema burt mótsagnir o. s. frv. Við það
verður til það, sem Gregorj' kallar breytta textann (der iiher-
arbeitete Text, tlie Re-wrought TeVt). Þessi texti er sama og
vestræni textinn í kerfi W. og H.